همه چیز در مورد افسردگی در مردان

آمارها نشان می‌دهند که در سال‌های اخیر میزان افسردگی در مردان به شکل چشم‌گیری افزایش پیدا کرده است. در اکثر مواقع از مردها انتظار می‌رود که مانند یک کوه مستحکم در برابر همۀ مشکلات زندگی رفتار کنند و هیچ ضعفی از خود نشان ندهند. عدم نشان دادن احساسات از یک سو و توجه نکردن به آن‌ها از سوی دیگر، خطر ابتلا به افسردگی یا دپرشن را بیشتر می‌کند.

مردان نیز تحت تأثیر شرایط عاطفی گوناگونی قرار مي‌گیرند. آن‌ها اگرچه مانند هر انسان دیگری توانایی بررسی و مشاهدۀ این موارد را دارند، اما چنین امری بدان معنا نیست که نسبت به افسردگی مصون هستند و هیچ‌گاه با آن ارتباط ندارند. گاهی شدت افسردگی در مردان بیشتر از سایر آحاد جامعه است. اکثر مردان دوست ندارند خود را افسرده نشان دهند یا افسردگی خود را با دوستان و آشنایانشان در میان بگذارند. این موضوع درمان افسردگی را به‌شدت دشوار می‌کند و حتی می‌تواند آن‌ها را به سمت مواردی همچون خودکشی سوق دهد.

تعریف ماهیت افسردگی

پیش از بررسی علل افسردگی در مردان بهتر است ماهیت کلی افسردگی را بیشتر بشناسیم، زیرا متأسفانه بسیاری از افراد حتی با نحوۀ تعریف این موضوع آشنا نیستند. افسردگی چیزی بیشتر از حالت ناراحتی است. افرادی که از افسردگی رنج می‌برند عملاً توانایی لذت بردن از فعالیت‌های مختلف را ندارند. این افراد خلق‌وخوی مناسبی را از خود نشان نمی‌دهند.

افرادی که از افسردگی شدید رنج می‌برند، معمولاً ناامید هستند. افسردگی شامل یک سری تغییرات در بخش‌های مختلف مغز است. همان بخش‌هایی که خلق‌وخوی ما را تحت کنترل خود دارند. در یک دورۀ افسردگی ممکن است شاهد افزایش میزان استرس فرد نیز باشیم. برخی افسردگی‌ها عادی هستند، مانند اختلال افسردگی SAD که معمولاً در فصل‌های سرد سال رخ می‌دهد.

آشنایی با علت‌های افسردگی

بهتر است همین ابتدای کار بگوییم که یک علت واحد و مشخص برای افسردگی در مردان وجود ندارد. در واقع نمی‌توان افسردگی را تنها به یک علت خاص ارتباط داد. معمولاً وقتی فردی دچار افسردگی حاد می‌شود، چندین مورد مختلف به‌عنوان دلایل اصلی شناخته می‌شوند. مواردی همچون عوامل بیولوژيکی، عوامل روانی، عوامل اجتماعی و… می‌توانند علت افسردگی باشند.

بررسی علت‌های افسردگی در هر فرد به شکل کاملاً دقیق از مهم‌ترین مراحل مربوط به درمان این بیماری است. در صورتی که علل افسردگی به‌صورت متمرکز شناخته نشوند، نمی‌توان راهکار درمانی مناسبی را به کار گرفت و در نتیجه احتمال تداوم دپرشن وجود دارد. با توجه به همین علت‌ها می‌توان انواع افسردگی در مردان را نیز دسته‌بندی کرد.

علت‌های بیولوژیکی

علت‌های بیولوژیکی را می‌توان یکی از دلایل به‌ وجود آمدن افسردگی شدید در مردان دانست. این علت‌ها معمولاً به سابقۀ خانوادگی و همچنین نوع ژنتیک فرد ارتباط دارند. اگر در خانواده‌تان فردی با سابقۀ افسردگی یا اختلالات روانی مشاهده می‌شود، احتمال دارد که شما نیز این موارد را در برهه‌ای از زندگی خود تجربه کنید.

عدم تعادل شیمیایی به منظور منتقل کردن داده‌های مختلف به مغز می‌تواند دلیل بیولوژیکی دیگری برای افسردگی باشد. در برخی از موارد، این اختلالات افزایش پیدا می‌کنند و حتی منجر به کاهش میزان تولید سروتونین (هورمون شادی و لذت) می‌شوند. برخی از بیماری‌های فیزیکی نیز ممکن است این شرایط را تشدید کنند.

علت‌های روانی

یکی دیگر از دلایل افسردگی در مردان، مشکلات روانی است. آزمایشات و تحقیقات مختلفی نشان داده‌اند که اگر فرد در گذشته یک رویداد آسیب‌زنندۀ روحی را پشت سر گذاشته باشد، احتمال ابتلای او به افسردگی چندین برابر می‌شود. به‌عنوان نمونه، اگر قبلاً در یک تصادف رانندگی حضور داشته‌اید، ممکن است افسردگی را تجربه کنید.

علاوه بر این، مواردی همچون عدم کسب حمایت و تشویق لازم از سمت دوستان و خانواده نیز می‌تواند منجر به افسردگی شود. این موضوع به‌خصوص در خانواده‌هایی که اعضای آن‌ها ارتباط مناسبی با هم ندارند و از موفقیت‌های آن‌ها تجلیل نمی‌شود، مشاهده خواهد شد؛ بنابراین لازم است که حتماً چنین علت‌هایی نیز بررسی شوند.

علت‌های اجتماعی یا محیطی

نوع زندگی اجتماعی و محیطی که فرد در آن قرار دارد نیز بر افسردگی در مردان تأثیرگذار هستند. مردانی که شغل خود را به دلایل گوناگون از دست می‌دهند یا از کار خود اخراج می‌شوند، مستعد افسردگی هستند. مرگ ناگهانی یکی از اعضای خانواده نیز می‌تواند یکی دیگر از علل اجتماعی برای افسردگی باشد.

افزون بر این موارد در صورتی که فرد به‌تازگی از یک ازدواج یا رابطۀ ناموفق با شریک زندگی خود خارج شده باشد، ممکن است با افسردگی روبه‌رو شود. فشارهای ناشی از ترک همسر علاوه بر مردان، می‌تواند منجر به ایجاد افسردگی در بانوان شود و از این نظر باید به آن‌ها توجه کرد.

نوع سبک زندگی

افسردگی در مردان ممکن است به نوع سبک زندگی آن‌ها مرتبط باشد. سبک زندگی یا Life Style شامل مجموعه‌ای از روتین‌های گوناگون است که آن‌ها را به شکل روزمره یا در بازه‌های زمانی تکراری انجام می‌دهیم. سبک زندگی مخرب و نامناسب در بسیاری از جوامع علت نخست افسردگی محسوب می‌شود.

از جمله بدترین عادات مربوط به سبک زندگی می‌توان به استفاده از الکل و سیگار کشیدن اشاره کرد. بارها ثابت شده است که مصرف این دو ماده می‌تواند تأثیرات بسیار بدی بر عملکرد مغز بگذارد و در نهایت منجر به افسردگی شود. بیماری‌هایی همچون دیابت یا بیماری‌های قلبی و عروقی و سرطان نیز می‌توانند احتمال ابتلا به افسردگی را افزایش دهند.

نحوۀ تشخیص علائم افسردگی در مردان

تشخیص افسردگی در مردان تنها با بررسی علائم مربوط به این موضوع امکان‌پذیر است. باید به این نکته اشاره کنیم که علائم افسردگی در همۀ افراد یکسان نیست. مردان نسبت به زنان دارای علائم افسردگی متفاوتی هستند. آن‌ها معمولاً حتی در زمان افسردگی، خود را سرگرم کار و زندگی می‌کنند تا سایر اعضای خانواده متوجه ابتلای آن‌ها به این بیماری روانی نشوند. برخی از علائم افسردگی در مردان عبارت‌اند از:

• احساس گناه
• کاهش میزان علاقه برای انجام امور لذت‌بخش
• احساس ناامیدی به آینده
• کاهش وزن شدید
• مشکلات مربوط به خواب
• خستگی مداوم
• صحبت در مورد خودکشی
• سردردهای مداوم
• افزایش میزان خشونت
• رانندگی به شکل غیراصولی
• کم صحبت شدن
• فراموشی
• گرفتن تصمیمات نادرست

عواقب ناشی از عدم توجه به افسردگی

افسردگی در مردان یک موضوع بسیار جدی است و عدم توجه به آن می‌توان عواقب خطرناکی را به دنبال داشته باشد. تحقیقاتی که در مرکز The Centers for Disease Control and Prevention صورت گرفته است نشان می‌دهد که مردان دارای افسردگی سه تا چهار درصد بیش از زنان خودکشی می‌کنند.

به‌طور کلی هفتاد تا هشتاد درصد کل خودکشی‌ها مربوط به مردان است و افسردگی تأثیر کاملاً واضحی بر روی این آمار دارد. مردان دارای افسردگی تمایل بسیار بالایی برای کشتن خود به طرق خشونت‌آمیز دارند. جوامعی که مردان در آن‌ها بیشتر در معرض افسردگی هستند به پیشرفت‌های علمی و فرهنگی دست پیدا نمی‌کنند.

لزوم مراجعه به روانپزشک

افسردگی در مردان چیزی نیست که بتوان به‌سادگی آن را نادیده گرفت. مراجعه به روانپزشک از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. متأسفانه بسیاری از مردان مراجعه به روانپزشکان را امری نامناسب قلمداد می‌کنند و از آن بیزاری می‌جویند. این در حالی است که ادامه یافتن افسردگی، کل زندگی آن‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

در صورتی که با علائم افسردگی مواجه هستید یا مردی در خانوادۀ شما این علائم را از خود نشان مي‌دهد، باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن به روانپزشکان مراجعه کنید و از آن‌ها یاری بگیرید. باور کنید که امکان درمان افسردگی به روش‌های گوناگون وجود دارد و روانپزشکان بهترین انتخاب شما برای حل این مشکل هستند.

راهکارهای مربوط به درمان افسردگی در مردان

به منظور درمان افسردگی در مردان می‌توان از راهکارهای گوناگونی کمک گرفت. در سال‌های اخیر روش‌های درمانی مختلفی همانند درمان شناختی، درمان بین فردی، درمان با کمک دارو و موارد مشابه در این زمینه مورد استفاده قرار گرفته‌اند و در بیشتر موارد نتایج مثبتی به همراه داشته‌اند.

تنها روانپزشکان معتبر و مجرب می‌توانند پس از تشخیص علل‌ افسردگی، راهکار درمانی مناسب را برای آن بیان کنند. امکان درمان افسردگی توسط اعضای خانواده یا دوستان به‌صورت عادی وجود ندارد و به همین دلیل، مراجعه به روانپزشکان و مشاوره افسردگی و کمک گرفتن از آن‌ها را باید ضروری دانست.

روان‌درمانی

اولین راهکار درمان افسردگی در مردان که باید به آن اشاره کنیم، روان‌درمانی (Psychotherapy) است. در این روش، فرد در کنار متخصصان سلامت روان قرار می‌گیرد و با انجام گفت‌و‌گوهای تخصصی سعی می‌شود تا علت اصلی افسردگی تشخیص داده شود. این کار به گفت‌وگودرمانی نیز معروف است. شناخت محرک‌های مربوط به افسردگی و همچنین تهیۀ یک روتین درمانی مشخص برای جدا شدن از آن محرک‌ها مهم‌ترین پارامترهای مورد استفاده در روان‌درمانی به شمار می‌آیند که اهمیت بالایی نیز دارند.

درمان شناختی و رفتاری

از روش های روان درمانی که به منظور درمان افسردگی در مردان می‌توان به آن اشاره کرد، درمان رفتاری و شناختی یا Cognitive Behavioral Therapy است. درمان شناختی و رفتاری از جمله مواردی به شمار می‌آید که بر راهکارهای کوتاه‌مدت، اما کاربردی متمرکز است و برای درمان افسردگی در مردان از راهکارهای عملی کمک می‌گیرد. این امر منجر بدان می‌شود که فرد در بازه‌های زمانی مشخصی تغییر را در خود احساس کند و با انرژی بیشتری به سمت حل کامل مشکل دپرشن برود. هدف اصلی از این نوع درمان، تغییر دادن الگوی رفتاری فرد است.

درمان بین فردی

Interpersonal therapy یا درمان بین فردی نیز به منظور پایان دادن به افسردگی در مردان مورد استفاده قرار می‌گیرد. درمان بین فردی یک درمان کاملاً تخصصی به شمار می‌آید که در آن از کمک اعضای خانواده و دوستان نیز بهره گرفته می‌شود. هدف کلی درمان بین فردی، بهبود روابط فرد افسرده با دوستان و آشنایان خود است.

این نوع درمان معمولاً در شرایطی بهترین عملکرد را از خود نشان می‌دهد که بتوان دلیل اصلی افسردگی در افراد را به علل روانی ارتباط داد. افرادی که دارای مشکلات بسیاری زیادی برای برقراری ارتباط با دیگران هستند می‌توانند بیشتر نفع را از درمان بین فردی ببرند و به وضعیت عادی خود بازگردند.

درمان با کمک حل مسئله

یکی از جدیدترین روش‌های درمانی موجود برای حل افسردگی در مردان Problem-solving therapy است که به آن درمان با کمک حل مسئله نیز گفته می‌شود. همان‌‌طور که با توجه به نام این روش درمانی می‌توان فهمید در Problem-solving therapy تمرکز اصلی بر یافتن راه‌حل‌های شخصی برای افسردگی است.

در این روش درمانی،‌ روانپزشک تلاش می‌کند تا پس از شناخت علل مختلف افسردگی و گفت‌وگو با فرد افسرده، اثرات منفی این بیماری را به او گوشزد کند و سپس از او بخواهد تا به‌صورت شخصی راهکارهایی را برای حل این مورد بیابد. این روش درمانی می‌تواند به منظور کنترل استرس شدید نیز مورد استفاده قرار بگیرید و معمولاً نتایج بسیار خوبی به دنبال دارد.

استفاده از دارو برای حل مشکل افسردگی

در صورتی که راهکارهای گفته‌شده برای حل مشکل افسردگی در مردان مؤثر واقع نشوند، باید به سمت استفاده از داروهای شیمیایی برویم. از جمله این داروها می‌توان به MAOIs اشاره کرد که به‌عنوان مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز شناخته می‌شوند. علاوه بر این، ممکن است از NDRIها نیز استفاده شود که وظیفۀ جذب دوپامین را بر عهده دارند. به‌طور کلی باید بیان کرد که این داروها تنوع بسیار زیادی دارند.

به یاد داشته باشید که هر یک از این داروها ممکن است شامل اثرات جانبی باشند. در صورتی که در طی درمان با هر نوع عارضۀ جانبی مواجه شدید، سریعاً با روانپزشک خود تماس بگیرید. داروهای مربوط به درمان افسردگی نباید بدون اجازۀ روانپزشک به هیچ عنوان قطع شوند یا دوز آن‌ها کاهش یابد. در زمان درمان به کمک دارو باید از کلیۀ نکات ارائه‌شده توسط روانپزشک خود پیروی کنید.

توجه: از مصرف هر گونه دارو بدون نظارت روانپزشک حتما و حتما خودداری کنید. این کار می تواند عواقب جبران ناپذیری را برای شما در پی داشته باشد.

کلام آخر

افسردگی یا دپرشن چه در مردان و چه در بانوان مشکلات متعددی را به وجود می‌آورد. افرادی که مبتلا به افسردگی هستند نمی‌توانند از زندگی خود لذت ببرند و حس ناامیدی در آن‌ها مشاهده می‌شود. عواقب ادامه یافتن افسردگی می‌تواند بسیار خطرناک باشد و این بیماری ممکن است به خودکشی منجر شود.

شناخت علت‌های افسردگی در مردان و تشخیص یک راهکار صحیح برای حل این بیماری از جمله مواردی است که تنها با مراجعه به روانپزشکان ماهر و مجرب می‌توان به آن دست پیدا کرد. افسردگی را جدی بگیرید و اگر کسی از آشنایان شما با این مشکل دست‌وپنجه نرم می‌‌کند از کمک کردن به او دریغ نکنید.

همچنین برای مطالعه بیشتر می توانید به منابع زیر مراجعه کنید:

Depression overview

Male depression: Understanding the issues