اختلال وسواس تقارن؛ علائم و راه های درمان

بعضی از ما دوست داریم همه چیز مرتب و منظم باشد. مثلاً کتاب‌های خود را به ترتیب رنگ یا اندازه مرتب کنیم، یا لباس‌های خود را به‌صورت متقارن در کمد بچینیم. این رفتارها معمولاً بی‌ضرر و حتی مفید هستند. اما گاهی اوقات، این علاقه به نظم و تقارن به حدی زیاد می‌شود که باعث مشکلات روانی و اجتماعی برای فرد می‌شود و باعث می‌شود فرد در انجام امور روزمرهٔ خود دچار اختلال شود.

در این مقالهٔ جوونه قصد داریم بیشتر این موضوع را بررسی کنیم و به این پرسش که آیا در دنیای گستردهٔ روان‌شناسی دربارهٔ این موضوع صحبتی شده یا خیر، یعنی اختلال وسواس تقارن.

آشنایی کوتاه با چرخهٔ وسواس و اجبار

قبل از اینکه بتوانیم به اختلال وسواس تقارن نگاه کنیم، باید چرخه وسواس را درک کنیم. وسواس یک بیماری روانی است که بر اساس چرخه‌ای از وسواس، اضطراب و اجبار طبقه‌بندی می‌شود. بیایید با وسواس شروع کنیم. افکار مزاحم افکاری هستند که می‌توانند در هر زمانی به ذهن شما وارد شوند. آنها اغلب بر موضوعاتی متمرکز هستند که آزاردهنده یا تابو هستند و معمولاً احساسات واقعی شما را منعکس نمی‌کنند.

همه افکار مزاحم را تجربه می‌کنند. افرادی که دچار وسواس نیستند ممکن است فکر کنند که یک فکر مزاحم عجیب است، اما روی آن تمرکز نمی‌کنند و بنابراین می‌گذرد. فرد مبتلا به وسواس از افکار مزاحم خود بسیار مضطرب خواهد شد و به‌شدت روی آنها تمرکز خواهد کرد. این افکار است که به وسواس تبدیل می‌شوند.

وسواس باعث اضطراب و ناراحتی عاطفی می‌شود. این باعث می‌شود که فرد مبتلا به وسواس به‌شدت تلاش کند تا راهی برای کاهش این احساسات و مقابله با وسواس‌های خود بیابد. این زمانی است که اجبار وارد معادله می‌شود. اجبارها اقدامات تکراری یا تشریفاتی هستند که فرد مبتلا به وسواس برای مقابله افکار وسواسی خود انجام می‌دهد که می‌توانند ساعات زیادی از روز را به خود اختصاص دهند.

در ابتدا ممکن است اجبارها کمی اضطراب فرد را کاهش دهند، اما خیلی زود این اضطراب دوباره افزایش پیدا می‌کند. این باعث می‌شود که فرد مبتلا به وسواس تعداد فزاینده‌ای از اجبارها را انجام دهد تا ناامیدانه تلاش کند تا آن آرامش را به دست آورد. این چرخه وسواس و اجبار می‌تواند ناتوان‌کننده باشد.

اختلال وسواس تقارن چیست؟

همان‌طور که در ابتدای این مقاله اشاره کردیم، وسواس‌ها و اجبارها می‌توانند طیفی از موضوعات را دنبال کنند. وسواس‌ها و اجبارهایی که بر تقارن و نظم تمرکز دارند اغلب به‌عنوان اختلال وسواس تقارن شناخته می‌شوند. این نام مستعار برای نوع وسواس و اجباری است که فرد مبتلا به وسواس تجربه می‌کند.

تقارن در اصل به دو یا چند ضلع یا “قسمت” یک چیز اشاره دارد. برای مثال، در مدرسه یاد می‌گیریم که اگر خطی را از وسط یک‌شکل بکشیم و هر دو طرف یکدیگر را آینه کنند، متقارن است. تعریف تقارن این است که «کیفیت تشکیل شدن از قطعات دقیقاً مشابه روبه‌روی هم یا حول یک محور».

اختلال وسواس تقارن باعث می‌شود که فرد روی موارد و رفتارهایی که متقارن هستند یا به روشی بسیار خاص مرتب شده‌اند، متمرکز شود. وسواس آنها در مورد تقارن ممکن است آنها را نسبت به هر چیزی که با منطق نظم آنها مطابقت ندارد دچار ناراحتی کند. آنها ممکن است بترسند که اگر این دستور رعایت نشود چه اتفاقی خواهد افتاد.

مبتلا شدن به اختلال وسواس تقارن به‌صورت کلی نسبتاً رایج است و بین 36 تا 50 درصد از بزرگسالان مبتلا به وسواس آن را تجربه می‌کنند.

اجبار در اختلال وسواس تقارن بر نظم‌دادن، ترتیب‌دادن، و به‌طورکلی اطمینان از اینکه چیزها به قوانین تقارن دقیقی که وسواس فرد برای آنها تعیین کرده است، تمرکز دارد. افراد با نظم و اختلال وسواس تقارن اغلب رفتارهای اجباری مرتبط با چیدمان و مرتب‌کردن اشیا و نمایش بصری موارد خاص را نشان می‌دهند.

علائم اختلال وسواس تقارن

حتماً تا اینجای مقاله براتون سؤال شده که کسی که دچار چالش اختلال وسواس تقارن هست چه علائمی دارد پس باید بهتون بگیم که برای رسیدن به پاسخ این سؤال با ما در ادامهٔ این مقاله همراه باشید.

افراد مبتلا به اختلال وسواس تقارن اغلب اضطراب و استرس زیادی در مورد وضعیت خود دارند. آن‌ها می‌توانند آن‌قدر عمیق در مورد وسواس خاصی از تقارن اذیت شوند که ممکن است زمان زیادی را صرف تلاش برای مقابله کنند. آنها می‌توانند احساس درماندگی کنند و فکر کنند که چاره‌ای جز تسلیم‌شدن به خواسته‌های خود ندارند. در ادامه می‌خواهیم علائم اختلال وسواس تقارن را در دو دستهٔ وسواس‌ها و اجبارها بررسی کنیم.

 1- وسواس ­ها

• نیاز به تعادل شدید در همه چیز، مانند اعمال فشار یکسان روی هر پا در حین راه‌رفتن
• نیاز به چیزهایی برای متعادل به‌نظررسیدن اشیا مانند بالش روی مبل یا تخت، کتاب یا قاب روی میز یا قفسه کتاب
• احساس مداوم ترس و ترس از اینکه اگر یک مورد در جای خود قرار نگیرد، اتفاق بدی بیفتد
• تجربه اضطراب شدید به دلیل عدم تقارن

 2- اجبارها

مانند همه انواع وسواس، افراد مبتلا به اختلال وسواس تقارن می‌توانند در تلاش برای جلوگیری از بروز افکار ناخواسته، تصاویر ذهنی و تمایلات ناخواسته، شروع به انجام رفتارهای اجباری کنند. اجبارهای اختلال وسواس تقارن عبارت‌اند از:

• احساس اجبار برای ردیابی در امتداد لبه‌های اشکال و اشکال متقارن هندسی
• دقت‌کردن به عدم تقارن قابل‌مشاهده در دست خط
• نوشتن یا تایپ دقیق تعداد کلمات در هر خط از صفحه
• چیدمان بی‌عیب‌ونقص لباس، کفش، اجناس، وسایل آشپزی و غیره.

در صورت داشتن علائم اختلال وسواس تقارن چه باید کرد؟

اگر فکر می‌کنید علائم اختلال وسواس تقارن می‌تواند نگران‌کننده باشد، به‌خصوص اگر قبلاً تشخیص داده نشده یا تحت درمان قرار نگرفته‌اید، مهم است به‌خاطر داشته باشید که اگرچه ممکن است دشوار باشد اما می‌توانید همه چیز را تحت کنترل خود درآورید و از علائم خود رهایی پیدا کنید. هرگز ناامید نشوید!

علائم خود را دنبال کنید

همیشه ایده خوبی است که علائم خود را با یادداشت‌برداری دنبال کنید. می‌توانید از دفترچه یادداشت، دفترچه یادداشت یا حتی تلفن خود استفاده کنید. مواردی مانند علائمی که تجربه می‌کنید را پیگیری کنید. چگونه آنها بر شما تأثیر می‌گذارند. چقدر منظم رخ می‌دهند و هر چیز دیگری که احساس می‌کنید مهم است. این به شما و هر متخصصی کمک می‌کند دید واضح‌تری از آنچه تجربه می‌کنید داشته باشید

با کسی که بهش اعتماد دارید صحبت کنید

زندگی با علائم وسواس می‌تواند بسیار سخت و منزوی باشد. صحبت‌کردن با فردی که به او اعتماد دارید، مانند یک دوست یا یکی از اعضای خانواده، می‌تواند به شما کمک کند کمتر احساس تنهایی کنید. آنها ممکن است برای حمایت از شما در هنگام جستجوی کمک و یادگیری نحوه مدیریت اختلال خود باشند.

گاهی اوقات ممکن است احساس کنید که وزنه‌ای از روی شانه‌های شما برداشته شده است؛ اما همیشه به یاد داشته باشیم کمک‌گرفتن از فردی متخصص مثل یک درمانگر راه را هموارتر و راحت‌تر می‌کند پس اگر در شرایط سختی به سر می‌برید حتماً از یک مشاور ماهر راهنمایی بگیرید.

به دنبال درمان باشید

اگرچه ایده جستجوی درمان در ابتدا می‌تواند واقعاً ترسناک باشد، بسیار مهم است که انجام دهید. به یاد داشته باشید که دریافت درمان راهی است که می‌توانید زندگی خود را به دست آورید و بر وسواس خود غلبه کنید. بسته به جایی که زندگی می‌کنید، ممکن است بتوانید برای برخی از درمان‌های روان‌شناختی خود به مشاورین متخصص مراجعه کنید.

گزینه‌های دیگر شامل جستجوی خصوصی برای درمان یا استفاده از یک برنامه آنلاین درمان وسواس است. وقت خود را صرف کنید تا بفهمید چه چیزی با بودجه شما، نیازهای شما و چه چیزی برای شما مناسب است. خبر خوب برای خوانندگان جوونه این است که شما می‌توانید به‌صورت آنلاین با مشاورین ما همراه باشید تا از چالش‌های مختلفی که تجربه می‌کنید عبور کنید.

یاد بگیرید که چگونه علائم خود را خود مدیریت کنید

هنگامی که درمان را شروع کردید، مهم است که بسیار فعال باشید. درمان وسواس نیازمند سخت‌کوشی و فداکاری است. شما باید اطمینان حاصل کنید که در تمام جلسات خود شرکت می‌کنید و به طور فعال در آن شرکت می‌کنید. اطمینان حاصل کنید که تکالیف را بین جلسات انجام می‌دهید. اگر سؤالی دارید حتماً صحبت کنید و با مشاور خود در میان بگذارید.

همچنین بسیار مهم است که یاد بگیرید چگونه علائم خود را خودتان مدیریت کنید تا بتوانید در درازمدت به مدیریت وسواس خود ادامه دهید. شما بسیاری از این مهارت‌ها را در طول درمان یاد خواهید گرفت و می‌توانید پس از پایان جلسات به استفاده از آنها ادامه دهید. همچنین می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر مطالعه بیشتری انجام دهید.

باگذشت زمان یاد خواهید گرفت که از علائم خودآگاه‌تر شوید و شروع به شناسایی محرک‌های خود خواهید کرد. این به شما کمک می‌کند تا با محرک‌ها مقابله کنید و احساسات خود را قبل از رسیدن به نقطه بحران تنظیم کنید.

یادتان باشد در طول مسیر با خودتان مهربان باشید. این یک فرایند یادگیری است، به این معنی که شما اشتباه خواهید کرد و با شکست مواجه خواهید شد. شکست به معنای شکست شما نیست! آنها بخشی از یادگیری هستند. این مهم است که چگونه پس از یک شکست به راه خود ادامه می‌دهید و چه چیزی از آن یاد می‌گیرید.

آیا اختلال وسواس تقارن شایع است؟

اختلال وسواس تقارن در گروه اختلالات وسواس به‌اندازه برخی از انواع دیگر وسواس رایج نیست، اما تخمین زده می‌شود که حدود 2-3٪ از جمعیت در مقطعی از زندگی خود OCD متقارن را تجربه می‌کنند.

اختلال وسواس تقارن می‌تواند هر کسی را بدون درنظرگرفتن سن، جنسیت یا نژاد تحت‌تأثیر قرار دهد. بسیاری از افراد مبتلا به وسواس متقارن احساس می‌کنند که تنها کسانی هستند که با این نوع اختلال دست‌وپنجه نرم می‌کنند، اما این‌طور نیست. افراد زیادی هستند که روزانه با اختلال وسواس تقارن سروکار دارند.

و اما سؤال بعدی می‌تواند این باشد که وسواس‌های تقارن چگونه در زندگی روزمره ظاهر می­ شوند. در ادامه قصد داریم به این پرسش پاسخ دهیم پس با جوونه همراه باشید.

چه چیزی باعث اختلال وسواس تقارن می‌شود؟

مانند سایر اشکال این اختلال، ما به طور کامل نمی‌دانیم که چه چیزی باعث وسواس یا به طور خاص‌تر، اختلال وسواس تقارن می‌شود. بااین‌حال، چندین عامل قابل‌قبول و احتمالی وجود دارد. به‌ویژه وقتی به این شکل از وسواس نگاه می‌کنیم، به نظر می‌رسد که برخی از تأثیرات خاص عوامل مؤثر هستند.

1- جنسیت: اختلال وسواس تقارن در مردان شایع‌تر است.

2- سن: به نظر می‌رسد زمانی که وسواس زودتر کشف می‌شود، خطر ابتلا به این بیماری شامل وسواس‌های تقارن بیشتر می‌شود.

3- همپوشانی: اختلال وسواس تقارن با نرخ بالاتری از همپوشانی (موجود با شرایط دیگر) با اختلالات تیک خاص (مثلاً تورت) مرتبط است.

4- زیست‌شناسی: به نظر می‌رسد تحقیقات نشان می‌دهد که ساختار مغز و سطوح انتقال‌دهنده‌های عصبی مانند دوپامین و سروتونین در ایجاد یا عدم ابتلای فرد به وسواس نقش دارند

5- محیط: تحقیقات دیگر نشان می‌دهد که تربیت، روابط خانوادگی و سایر روابط درون‌فردی، تروما و استرس مدیریت نشده همگی می‌توانند در ایجاد وسواس متقارن نقش داشته باشند.

درمان‌های مؤثر برای اختلال وسواس تقارن

اگر فکر می‌کنید ممکن است با اختلال وسواس تقارن زندگی کنید، مهم است که برای دریافت حمایت و درمان‌های وسواس موردنیاز اقدام کنید. در ادامه چند مسیر درمان اختلال وسواس تقارن را شرح خواهیم داد.

از یک متخصص کمک بگیرید

با برقراری ارتباط با یک ارائه‌دهنده خدمات سلامت روان که در این نوع اختلال وسواسی – جبری تخصص دارد، کمک بگیرید. حمایت صحیح می‌تواند زندگی را تغییر دهد. یک درمانگر می‌تواند مهارت‌های مقابله‌ای را به شما آموزش دهد تا به کاهش فراوانی و شدت اختلال وسواس تقارن یا اجبار کمک کند.

دارودرمانی

دارو را به‌عنوان بخشی از برنامه درمانی وسواس خود در نظر بگیرید. مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) می‌توانند برای برخی از افراد مبتلا به وسواس مفید باشند، بااین‌حال، به‌طورکلی بهتر است از دارو علاوه بر درمان استفاده شود، نه به‌عنوان تنها روش درمانی.

توجه: از مصرف هر گونه دارو بدون نظارت روانپزشک حتما و حتما خودداری کنید. این کار می تواند عواقب جبران ناپذیری را برای شما در پی داشته باشد.

رواندرمانی

رواندرمانی را علاوه بر داروهای تجویزی امتحان کنید. ترکیب رواندرمانی وسواس و دارو اولین خط درمان برای اختلال وسواس تقارن است. رواندرمانی بر روی حفظ ذهنی افکارتان در حین رشد تمرکز دارد تا بتوانید واکنش‌های اجباری خود را بهتر مدیریت کنید. این نوع درمان برای وسواس، اختلالات اضطرابی، افسردگی و سایر شرایط روانی مشابه بسیار مؤثر است.

یادتان نرود که روان‌درمانی بخشی ضروری از برنامه درمانی شما است. دریافت حمایتی که نیاز دارید گامی حیاتی برای تحت کنترل گرفتن وسواس‌ها و اجبارهای خود است بردارید تا بتوانید شروع به بازپس‌گیری زندگی خود کنید. در این قسمت برخی از رویکرد های درمانی که ممکن است در فرآیند رواندرمانی شما به کار گرفته شوند را شرح خواهیم داد:

1- درمان شناختی رفتاری (CBT)

CBT نوعی درمان است که به افراد کمک می‌کند یاد بگیرند که چگونه افکار و رفتارهای خود را تغییر دهند. CBT می‌تواند در کمک به افراد مبتلا به OCD در یادگیری نحوه مدیریت وسواس‌ها و اجبارهای خود مؤثر باشد.

2- پیشگیری از مواجهه و پاسخ (ERP)

ERP نوعی رفتاردرمانی است که شامل قراردادن تدریجی افراد در معرض چیزهایی است که باعث اضطراب یا ناراحتی آنها می‌شود. ERP می‌تواند در کمک به افراد مبتلا به OCD در یادگیری نحوه تحمل عدم‌قطعیت و عدم تقارن مؤثر باشد.

3- درمان‌های مبتنی بر ذهن‌آگاهی

درمان‌های مبتنی بر ذهن‌آگاهی شامل توجه به لحظه حال به شیوه‌ای بدون قضاوت است. درمان‌های مبتنی بر ذهن‌آگاهی می‌توانند در مدیریت علائم OCD، از جمله موارد مربوط به تقارن، مفید باشند

کسب اطلاعات

درباره اختلال وسواس تقارن اطلاعاتی داشته باشید. سعی کنید تفاوت‌های ظریف این وضعیت چالش‌برانگیز، خسته‌کننده و اغلب ناتوان‌کننده سلامت روان را درک کنید.

مراقبت از خود

مراقبت از خود بخش مهمی از مدیریت هر بیماری مزمن، از جمله OCD متقارن است. برخی از راهبُردهای خودمراقبتی که ممکن است مفید باشند عبارت‌اند از ورزش، تکنیک‌های تمدد اعصاب و خواب کافی.

 کلام آخر

اختلال وسواس تقارن زمانی مشکل‌ساز می‌شود که عملکرد عادی تحت‌تأثیر نیاز به نظم کامل محیط، نیاز به کنترل بر رفتار دیگران باشد تا اقلام را به طور کاملاً منظم خراب نکنند، یا نتوانند روی کارهای کاربردی‌تر تمرکز کنند. در این صورت، احتمالاً زمان بسیار خوبی برای کمک‌گرفتن برای نیاز وسواسی و فوری به تقارن، نظم و ترتیب است. وسواس قرینه با درمانگر و برنامه درمانی مناسب بسیار قابل‌درمان است.

اگر بعد از خواندن این مقاله متوجه علائم اختلال وسواس تقارن در خود و یا اطرافیان خود شدید باید این نوید را بهتون بدیم که تیم جوونه مثل همیشه کنار شماست و می‌توانید با ما در ارتباط باشید تا در کنار هم از این چالش عبور کنیم و یک زندگی با آرامش را تجربه کنید. همچنین برای مطالعه بیشتر می توانید به منابع زیر مراجعه کنید:

https://impulsetherapy.com/a-look-into-symmetry-ocd/>

<https://www.korresults.com/symmetry-ocd-signs-symptoms-and-treatment>

<https://www.talkspace.com/mental-health/conditions/obsessive-compulsive-disorder/types/symmetry-ocd/>

<https://impulsetherapy.com/a-look-into-symmetry-ocd/>

https://www.korresults.com/symmetry-ocd-signs-symptoms-and-treatment>

https://www.talkspace.com/mental-health/conditions/obsessive-compulsive-disorder/types/symmetry-ocd/