شاخه:
آشنایی با ابعاد فرسودگی روانی
شاخه:
ممکنه همیشه احساس خستگی کنید، حتی وقتی خوابیدید یا استراحت کردید. کارهایی که قبلاً ازشون لذت می‌بردید، مثل دیدن دوستان یا کارهای خلاقانه، دیگه جذاب به نظر نرسند. شاید به خودتون بگید «دیگه نمی‌تونم ادامه بدم»، چون احساس میکنید همه چیز روی دوش شماست و هیچ‌وقت نمی‌تونید از پسش بر بیاید. تو این شرایط احتمال داره شما دچار فرسودگی روانی شده باشید. اگه میخوایید بیشتر دربارش بدونید با این بلاگ از جوونه همراه باشید.
فرسودگی روانی چیست؟
شاید شما هم روزها با فشار زیادی روبه‌رو هستید و احساس میکنید دیگه هیچ‌چیز براتون جذاب نیست. احساس میکنید که خیلی وقت‌ها قدرت یا انگیزه‌ای برای ادامه دادن ندارید، انگار که همه چیز سنگینی زیادی رو روی دوش شما انداخته. فرسودگی روانی یعنی همین. یعنی اینکه شما به جایی رسیدید که دیگه نه انرژی‌ای برای انجام کارها دارید و نه حتی لذت می‌برید از اون چیزی که قبلاً دوست داشتید. ممکنه حتی وقتی به کاری که باید انجام بدید فکر میکنید، فقط خستگی روانی و بی‌حوصلگی رو حس کنید.
این حالت می‌تونه به این دلیل باشه که برای مدت طولانی تحت فشار و استرس زیاد بودید و بدن و ذهنتون دیگه هیچ انرژی‌ای برای مقابله با اون فشارها نداره. این یعنی فرسودگی.
وقتی دچار فرسودگی روانی هستید، ممکنه احساس کنید که از خودتون فاصله گرفتید، یا حتی حس کنید دیگه هیچ‌چیز دیگه به اندازه گذشته براتون جذاب نیست. در این لحظات، مهم‌ترین کاری که باید بکنید اینه که خودتون رو درک کنید و به خودتون فرصت استراحت بدید. شما شایسته این هستید که به خودتون زمان بدید و به دنبال راه‌هایی برای بازیابی انرژی‌تون باشید.
تفاوت فرسودگی روانی با افسردگی و آنهدونیا
فرسودگی ذهنی، افسردگی و آنهدونیا سه مفهوم متفاوت هستند، اما بعضی اوقات افراد ممکن است این سه را با یکدیگر اشتباه بگیرند. دراینجا توضیح مختصری از هر سه مفهوم برای درک بهتر شما عزیزان آورده شده است:
فرسودگی معمولاً نتیجه فشار زیاد و استرس‌های طولانی‌مدت در کار یا زندگی روزمره است. این احساس، معمولاً وقتی پیش میاد که فرد مدت‌ها تحت فشار و مسئولیت‌های سنگین بوده و دیگه نمی‌تونه ادامه بده. احساس خستگی شدید، از دست دادن انگیزه، بی‌علاقگی به کارهایی که قبلاً انجام می‌دادید، و احساس عدم کنترل روی زندگی، از علائم اصلی فرسودگی هستند. فرسودگی بیشتر در زمینه‌های شغلی یا مسئولیت‌های زیاد در زندگی خانوادگی و اجتماعی بروز پیدا می‌کنه.
افسردگی یه وضعیت عاطفی عمیق و طولانی‌مدت هست که نه فقط با خستگی، بلکه با احساس غم، پوچی، و ناامیدی همراهه. افسردگی می‌تونه منجر به تغییرات عمده در تفکر، خواب، اشتها و حتی توانایی انجام کارهای روزمره بشه. علائم افسردگی شامل غم و اندوه شدید، احساس گناه یا بی‌ارزشی، مشکلات در تمرکز، خواب زیاد یا بی‌خوابی، و در نهایت ممکنه به افکار خودکشی برسد. این وضعیت معمولاً به دلایل روانی یا بیولوژیکی ایجاد می‌شه.
آنهدونیا به معنی از دست دادن توانایی لذت بردن از کارهایی است که قبلاً برای فرد خوشایند بودند. این یکی از علائم شایع افسردگی است، اما می‌تونه به‌طور جداگانه هم وجود داشته باشه. در آنهدونیا، فرد هیچ لذتی از فعالیت‌هایی که قبلاً لذت‌بخش بودند، تجربه نمی‌کنه؛ مثلاً دیگه از دیدار با دوستان، خوردن غذاهای مورد علاقه یا حتی انجام فعالیت‌های خلاقانه لذت نمی‌برد.
سوالاتی برای سنجش فرسودگی روانی
در اینجا برای سنجش میزان فرسودگی روانی سوالاتی آورده ایم که شما میتوانید با پاسخ به آنها فرسوده بودن یا نبودنتان را بسنجید:
- آیا در حال حاضر احساس میکنید که انرژی‌تان به‌طور مداوم پایین است؟
- آیا به سختی میتوانید به کارهایی که قبلاً از آنها لذت می‌بردید، ادامه دهید یا حتی به آنها علاقه‌مند شوید؟
- آیا خواب شما دچار مشکل شده است؟
- آیا احساس میکنید که همیشه تحت فشار و استرس هستید؟
- آیا دیگر توانایی شاد بودن و لذت بردن از لحظات را ندارید؟
- آیا احساس میکنید که از خودتان یا دیگران دور شده‌اید؟
- آیا دچار اختلالات جسمی مانند سردرد، دردهای عضلانی یا مشکلات گوارشی شده‌اید که علت واضحی ندارند؟
- آیا احساس میکنید که هیچ کنترلی بر زندگی‌تان ندارید یا به راحتی از مسیر خارج می‌شوید؟
- آیا دیگر احساس ارزشمندی و موفقیت ندارید، حتی در کارهایی که قبلاً برای شما مهم بودند؟
اگر به بیشتر این سوالات پاسخ مثبت دادید، ممکن است در معرض فرسودگی روانی قرار داشته باشید.
آیا فرسودگی روانی فقط مربوط به حوزه کاری است؟
برخی ها فکر میکنند که فرسودگی روانی فقط محدود به حوزه کاری هست. درحالی که چنین نیست. گرچه در بیشتر مواقع این احساس به دلیل فشارهای کاری ایجاد می‌شود، اما میتواند در سایر جنبه‌های زندگی هم بروز پیدا کند. فرسودگی ذهنی ممکن است در اثر مسئولیت‌های زیاد، استرس‌های خانوادگی، مراقبت از دیگران، یا حتی موقعیت‌های اجتماعی و تحصیلی به وجود بیاید. برای مثال:
- اگر شما مسئول مراقبت از فردی بیمار یا سالمند باشید، یا در نقش والدین با مسئولیت‌های زیاد روبه‌رو شوید، این فشارها میتواند به فرسودگی روانی منجر شود.
- اگر در محیط تحصیلی یا دانشگاهی با فشارهای زیاد روبه‌رو هستید، تلاش برای دستیابی به نمرات عالی یا انجام تکالیف متعدد میتواند به فرسودگی روانی منجر شود.
- ممکن است در روابط دوستانه، خانوادگی یا عاطفی با فشارهایی روبه‌رو باشید که به مرور زمان باعث احساس خستگی و فرسودگی ذهنی شود.
در مجموع، فرسودگی روانی میتواند در هر زمینه‌ای که احساس فشار و استرس طولانی‌مدت را تجربه کنید، ظاهر شود. بهترین راه برای درمان و پیشگیری از آن، شناسایی منابع استرس و تلاش برای مدیریت آنها به شیوه‌ای سالم است.
ابعاد فرسودگی روانی
فرسودگی روانی یک وضعیت پیچیده است که ابعاد مختلفی دارد. این ابعاد شامل احساسات، نگرش‌ها، رفتارها و حتی جنبه‌های فیزیکی است. وقتی فرد دچار فرسودگی ذهنی می‌شود، این ابعاد به‌طور همزمان تحت تاثیر قرار می‌گیرند و باعث ایجاد یک حس کلی خستگی و از دست دادن انگیزه می‌شود.
بعد عاطفی (Emotional Dimension)
این بعد از فرسودگی روانی به احساسات فرد مرتبط است. افراد دچار فرسودگی معمولاً احساس خستگی، ناامیدی و بی‌انگیزگی میکنند. این احساسات باعث می‌شود که فرد حتی از فعالیت‌هایی که قبلاً از آنها لذت می‌برد، نیز لذت نبرد.
به عنوان مثال شخصی که در محیط کاری دچار فرسودگی شده، ممکن است دیگر احساس نکند که از کار خود لذت می‌برد یا در مواجهه با چالش‌های جدید احساس اضطراب و ناامیدی کند. مثلاً ممکن است با هر پروژه جدیدی احساس کند که “این هم مثل قبل خواهد بود، هیچ چیز تغییر نمی‌کند.”
بعد شناختی (Cognitive Dimension)
بعد شناختی فرسودگی روانی به تفکرات فرد مربوط می‌شود. افراد دچار خستگی روانی معمولاً دچار افکار منفی و خودانتقادی می‌شوند. این تفکرات منفی میتواند باعث کاهش تمرکز و ناتوانی در حل مسائل شود. همچنین، این افراد معمولاً دچار احساس عدم کنترل بر شرایط می‌شوند.
به عنوان مثال فردی که در اثر فرسودگی ذهنی به ذهن خود فشار می‌آورد، ممکن است مرتباً خود را سرزنش کند که “من هیچ وقت از پس این کار برنمیام” یا “دیگه هیچ‌چیز از من برنمیاد.” این نوع تفکر باعث کاهش اعتماد به نفس و انگیزه می‌شود.
بعد رفتاری (Behavioral Dimension)
در این بعد، فرسودگی روانی بر رفتار فرد تاثیر می‌گذارد. ممکن است فرد تمایلی به انجام کارها نداشته باشد و از انجام فعالیت‌هایی که به آنها علاقه داشت، اجتناب کند. همچنین ممکن است در کارهای روزمره یا در محیط کاری بی‌توجه و کم‌حوصله شود.
به عنوان مثال اگر فردی دچار فرسودگی شده باشد، ممکن است ناتوانی در انجام کارهای روزمره یا کاهش کیفیت کار را تجربه کند. او ممکن است زمان بیشتری را در کافه یا استراحتگاه بگذراند تا از انجام کارها اجتناب کند.
بعد جسمانی (Physical Dimension)
فرسودگی روانی علاوه بر تاثیر بر جنبه‌های عاطفی و شناختی، بر بدن نیز تاثیر می‌گذارد. افراد دچار فرسودگی ممکن است از دردهای جسمانی مانند سردرد، دردهای عضلانی یا مشکلات گوارشی رنج ببرند. این علائم می‌توانند ناشی از استرس مزمن و عدم استراحت کافی باشند.
بعد اجتماعی (Social Dimension)
فرسودگی ذهنی میتواند روابط فرد را با دیگران تحت تاثیر قرار دهد. افراد دچار فرسودگی روانی ممکن است از روابط اجتماعی خود فاصله بگیرند، کمتر به ملاقات با دوستان بروند و تمایل به انزوا پیدا کنند. این انزوای اجتماعی میتواند احساس تنهایی و افزایش استرس را تشدید کند.
بعد معنوی (Spiritual Dimension)
این بعد مربوط به احساسات فرد در مورد هدف و معنا در زندگی است. فرسودگی ذهنی میتواند باعث شود که فرد احساس کند که زندگی‌اش بی‌معنی شده است. این افراد ممکن است احساس کنند که کاری که انجام می‌دهند، دیگر هیچ هدف یا ارزشی ندارد.
به عنوان مثال شخصی که دچار فرسودگی شغلی یا زندگی شده، ممکن است به این فکر کند که “چرا من این همه تلاش می‌کنم؟ هیچ‌چیز تغییر نمی‌کنه.” این احساس بی‌هدف بودن میتواند به احساس یأس و ناامیدی منجر شود.
بعد روان‌شناختی (Psychological Dimension)
این بعد به تغییرات در سلامت روانی فرد مربوط می‌شود. فرسودگی روانی میتواند به مشکلات روان‌شناختی مانند اضطراب و افسردگی منجر شود. فرد دچار فرسودگی ممکن است احساس کند که هیچ‌چیز از کنترل او خارج است و هیچ امیدی به بهبود شرایط ندارد.
نشانه های فرسودگی روانی چیست؟
فرسودگی روانی می‌تونه مثل یه حس سنگینی روی دوش شما بیفته. وقتی از درون خسته‌اید، گرچه از بیرون به نظر بیاید که هنوز دارید به کارهاتون ادامه می‌دهید، اما حس میکنید که دیگه هیچ‌چیز اونطور که باید باشه، نیست. اینجا چند تا از نشانه‌های رایج فرسودگی روانی رو بیان شده تا بتونید بهتر درک کنید که آیا شما هم ممکنه دچار این وضعیت شده باشید یا نه: این نشانه ها عبارتنداز:
- خستگی مفرط و کمبود انرژی
- احساس عدم توانایی در مقابله با مسائل
- افکار منفی و خودانتقادی
- کاهش کارایی و کیفیت عملکرد
- افزایش حساسیت به استرس و اضطراب
- مشکلات جسمانی (سردرد، دل‌درد، مشکلات خواب)
- احساس انزوا و فاصله گرفتن از دیگران
- افزایش فراموشی و کاهش تمرکز
اگر در خودتون چند تا از این نشانه‌ها رو دیدید، ممکنه دچار فرسودگی روانی شده باشید. فراموش نکنید که این یه احساس طبیعی در مقابل فشارهای زیاد زندگی است و شما تنها نیستید. خیلی از افراد این تجربه رو دارند. بهترین کاری که می‌تونید انجام بدید اینه که به خودتون وقت استراحت بدید و به دنبال حمایت و مشاوره باشید تا بتونید دوباره انرژی و انگیزه رو به زندگی‌تون برگردونید.
پیامدهای فرسودگی روانی چیست؟
درصورتی که فرسودگی روانی درمان نشود میتواند پیامدهای ناخوشایندی را به همراه آورد. پس این وضعیت اگر نادیده گرفته شود یا مدیریت نشود، ممکن است به مشکلات جدی‌تری تبدیل شود. در ادامه به برخی از پیامدهای مختلف فرسودگی روانی برای آگاهی بخشی شما عزیزان آورده شده است. رایج ترین این پیامدها عبارتنداز:
- افسردگی
- اضطراب و حملات پانیک
- کاهش عملکرد شغلی و تحصیلی
- مشکلات جسمانی
- انزوای اجتماعی و روابط آسیب‌دیده
- کاهش اعتماد به نفس و خودارزشی
- مشکلات در تصمیم‌گیری و حل مسئله
- افزایش مصرف مواد (اعتیاد)
آیا فرسودگی روانی میتواند به افسردگی منجر شود؟
فرسودگی روانی اگر به موقع درمان نشود، میتواند به افسردگی تبدیل شود. از آنجا که در فرسودگی فرد احساس ناتوانی و بی‌انگیزگی می‌کند و به تدریج از فعالیت‌های لذت‌بخش و اجتماعی خود فاصله می‌گیرد، این احساسات میتواند به افسردگی منتهی شود. فرسودگی روانی معمولاً پیش‌زمینه‌ای برای افسردگی است و در صورتی که فشارهای روانی ادامه پیدا کنند، احتمال ابتلا به افسردگی افزایش می‌یابد.
به همین دلیل بسیار مهم است که به علائم خستگی روانی توجه داشته باشید و در صورت مشاهده نشانه های فرسودگی روانی، برای درمان به موقع اقدام کنید. اگر فرسودگی شما شدت گرفت و احساس کردید که کنترل اوضاع از دستتان خارج است، ممکن است نیاز باشد که از کمک روانشناسی یا مشاوره استفاده کنید تا از تبدیل آن به افسردگی جلوگیری کنید.
پیشگیری از فرسودگی روانی
حال که با مفهوم خستگی روانی آشنا شدید، در این قسمت، به روش‌هایی می‌پردازیم که می‌توانند به شما کمک کنند تا از آن جلوگیری کنید.
شناسایی علائم اولیه و آگاهی از وضعیت خود
یکی از مهم‌ترین گام‌ها در پیشگیری از فرسودگی روانی، شناسایی علائم اولیه است. اغلب زمانی که فشارهای روانی و جسمی افزایش می‌یابد، ما شروع به نادیده گرفتن علائم هشدار دهنده می‌کنیم. مهم است که به تغییرات در رفتار، خواب، اشتها، یا احساسات‌تان توجه داشته باشید. اگر به‌طور مداوم احساس میکنید که هیچ‌چیز نمی‌تواند شما را راضی کند یا از کاری که انجام می‌دهید خسته‌اید، شاید این زمان مناسبی باشد که خودتان را ارزیابی کنید.
به طور منظم با خودتان چک کنید که آیا احساس خستگی شدید یا اضطراب دارید؟ اگر بله، به خودتان اجازه دهید تا زمان‌هایی برای استراحت در نظر بگیرید. اگر علائم ادامه پیدا کرد، شاید زمان آن رسیده که با یک مشاور صحبت کنید.
مرزگذاری سالم در زندگی
مرزگذاری یکی از مهم‌ترین اصول پیشگیری از فرسودگی روانی است. در دنیای امروزی، بیشتر ما در تلاش برای راضی نگه داشتن دیگران یا رسیدن به اهداف بیرونی هستیم. اما این فشارها، به‌ویژه زمانی که بیشتر از حد توان‌مان باشند، می‌توانند باعث فرسودگی ذهنی شوند. یاد بگیرید که مرزهایی برای خودتان تعیین کنید و به آنها احترام بگذارید. این مرزها شامل روابط شخصی، محیط کار، یا حتی میزان مسئولیت‌های پذیرفته شده است.
در این زمینه تلاش کنید به‌طور مؤثر «نه» گفتن را تمرین کنید. شما نباید خودتان را مجبور به پذیرش مسئولیت‌های بیش از حد کنید. همچنین، به دیگران اجازه دهید که به شما کمک کنند و بار مسئولیت‌ها را تقسیم کنید.
استراحت و بازیابی انرژی
وقتی به خودتان استراحت می‌دهید، باید توجه داشته باشید که استراحت تنها برای بدن کافی نیست. ذهن شما نیز نیاز به بازسازی و آرامش دارد. اگر در حالی که بدنتان استراحت می‌کند، ذهن‌تان همچنان درگیر کارها و افکار روزانه است، در واقع شما از استراحت کامل محروم خواهید ماند. پس برای ذهن نیز نیاز به زمان‌هایی برای رهاسازی دارید.
برنامه‌ریزی کنید تا زمانی برای مراقبه یا مدیتیشن روزانه اختصاص دهید. این کار به شما کمک می‌کند که از افکار مزاحم و اضطراب‌های روزمره رها شوید. همچنین، تکنیک‌های تنفس عمیق میتواند در کاهش استرس و بهبود وضعیت روانی شما مؤثر باشد.
حمایت اجتماعی
وقتی که تحت فشار قرار دارید، ممکن است به خودتان بگویید که بهتر است همه چیز را خودتان انجام دهید یا احساس کنید هیچ‌کس نمی‌تواند به شما کمک کند. اما حمایت اجتماعی نقش بسزایی در جلوگیری از فرسودگی روانی دارد. انسان‌ها موجوداتی اجتماعی هستند و نیاز به احساس اتصال دارند. به اشتراک گذاشتن افکار و احساسات‌تان با افرادی که به شما اعتماد دارند، میتواند تأثیر زیادی در کاهش استرس و احساس بهبود در شما ایجاد کند.
سعی کنید در طول روز یا هفته زمانی را به وقت‌گذرانی با دوستان یا خانواده اختصاص دهید. برقراری ارتباط با افرادی که شما را درک میکنند، میتواند به شما حس آرامش و حمایت بدهد.
ورزش منظم
ورزش تنها به بهبود وضعیت فیزیکی کمک نمی‌کند، بلکه به کاهش استرس و افزایش احساس خوشحالی نیز کمک می‌کند. فعالیت بدنی باعث ترشح هورمون‌های شادی و آرامش می‌شود و ذهن شما را از نگرانی‌ها و فشارهای روزانه رها می‌کند. حتی فعالیت‌های سبک مانند پیاده‌روی روزانه می‌توانند اثرات مثبتی در پیشگیری از فرسودگی روانی داشته باشند.
درمان فرسودگی روانی
اگر احساس میکنید که فرسودگی روانی به زندگی شما چنگ انداخته است و در حال تجربه فشار بیش از حد هستید، جای نگرانی نیست. با استفاده از روش‌هایی که در اینجا آورده شده، میتوانید به تدریج از این وضعیت رهایی پیدا کنید و به تعادل روانی برسید.
مراجعه به مشاور یا روان‌شناس
گاهی اوقات، فرسودگی روانی به حدی می‌رسد که خودتان نمی‌توانید به‌تنهایی آن را مدیریت کنید. در این صورت، مراجعه به یک مشاور یا روان‌شناس میتواند کمک‌کننده باشد. مشاوران و روان‌شناسان با رویکردهای مختلف درمانی می‌توانند به شما کمک کنند تا علل فرسودگی روانی‌تان را شناسایی کنید و روش‌های مؤثری برای مقابله با آن پیدا کنید.
تغییرات اساسی در سبک زندگی
گاهی اوقات فرسودگی روانی نتیجه مستقیم سبک زندگی پرتنش است. ممکن است کارهای زیادی روی دوش‌تان باشد که نمی‌توانید آنها را مدیریت کنید. برای درمان فرسودگی، نیاز به ایجاد تغییرات اساسی در نحوه زندگی دارید. این تغییرات میتواند شامل تنظیم مجدد ساعات خواب، تغییر در تغذیه، یا سازماندهی مجدد وظایف و مسئولیت‌ها باشد.
تغییر محیط کار یا زندگی
گاهی اوقات محیط‌های استرس‌زا مانند محل کار یا شرایط خانوادگی می‌توانند به فرسودگی روانی منجر شوند. اگر احساس میکنید که این محیط‌ها بیش از حد بر شما فشار وارد میکنند، شاید نیاز به تغییرات اساسی در این زمینه‌ها داشته باشید. تغییر شغل، یا حتی تغییر مسئولیت‌های شغلی، میتواند تأثیر زیادی در کاهش استرس شما داشته باشد.
ارتباط با طبیعت و محیط‌های آرامش‌بخش
گذراندن زمان در طبیعت یا محیط‌های آرامش‌بخش میتواند به شما کمک کند تا از افکار منفی و استرس‌های روزانه فاصله بگیرید. وقتی احساس میکنید به نقطه‌ای رسیده‌اید که نمی‌توانید ادامه دهید، به پیاده‌روی در پارک یا گذراندن وقت در طبیعت بروید. این میتواند به بازیابی انرژی روانی شما کمک کند.
شروع یک پروژه جدید یا سرگرمی
اگر احساس میکنید در زندگی‌تان کمی کسالت و بی‌حوصلگی وجود دارد، شروع یک پروژه جدید یا سرگرمی میتواند کمک‌کننده باشد. این پروژه میتواند به شما احساس دستاورد و رشد بدهد. پیدا کردن یک سرگرمی جدید، مانند نقاشی، نوشتن یا یادگیری یک مهارت جدید، به شما کمک می‌کند که از روتین‌های روزانه خارج شوید و احساس تازه‌ای پیدا کنید.
فرسودگی روانی، گاهی از جایی وارد زندگی می‌شود که حتی متوجه آن نمی‌شویم. اما با شناسایی علائم اولیه و استفاده از روش‌های پیشگیرانه و درمانی، می‌توانیم به مرور از آن رهایی پیدا کنیم و دوباره به حالت تعادل برسیم. به یاد داشته باشید که شما شایسته استراحت، آرامش و سلامتی روانی هستید. پس از خودتان مراقبت کنید و در صورت نیاز از کمک‌های حرفه‌ای بهره ببرید.
دارو درمانی و فرسودگی روانی
در درمان فرسودگی ذهنی همیشه به دارو نیاز نیست، اما در بعضی موارد ممکنه داروهای خاصی برای کمک به فرد توسط روان پزشک تجویز بشه.به عنوان مثال اگر فرسودگی روانی به سطحی رسیده که به افسردگی یا اضطراب مزمن تبدیل شده و فرد قادر به عملکرد روزمره یا بهبود وضعیت خود نیست، استفاده از دارو ممکنه پیشنهاد بشه.
اما معمولاً درمان‌های غیر دارویی به عنوان اولین راه‌حل در نظر گرفته می‌شوند و داروها زمانی تجویز می‌شوند که این روش‌ها کافی نباشند داروهای ضدافسردگی یا ضداضطراب می‌توانند به فرد کمک کنند که بهتر بتواند با استرس و افسردگی مقابله کند.
کلام آخر
ما در این بلاگ جوونه درباره فرسودگی ذهنی و علائم آن صحبت کردیم و در انتها راه هایی برای پیشگیری و درمان آن بیان کردیم.
اگر میخواهید درباره این موضوع بیشتر بدانید منابع زیر را مطالعه کنید:
تازه ترین برگ های جوونه
تازه ترین برگ های جوونه
تا حالا شده بدون اینکه حواست باشه، مشغول کندن پوست کنار ناخنت بشی؟ یا یهو ببینی داری موهات رو می‌کَنی و وقتی به خودت میای، یه عالمه مو تو دستته؟ اگه این صحنه‌ها برات آشناست، بدون که تنها نیستی.
تا به حال شده در یک رابطه عاطفی یا حتی در محیط کار و جمع‌های دوستانه احساس کنید که نیاز به فاصله دارید، حتی وقتی افراد اطرافتان را دوست دارید؟ یا اینکه وقتی کسی به شما نزدیک می‌شود، ناخودآگاه
تا حالا شده جلوی آینه بایستی و فقط روی یه نقص کوچک از صورت یا بدنت زوم کنی؟ شاید جای جوشی که کسی جز خودت بهش توجه نمی‌کنه، شاید فرم بینی‌ات یا حالت موهایت. برای خیلی از ما، گاهی
بلوار میرداماد، خیابان شاه نظری، کوچه ابن سینا، پلاک ۲، فضای کار اشتراکی ماجرا
