تروما جمعی: تجربه مشترک از یک رویداد آسیب زا

اگر شما نیز از آن دست افرادی هستید که به مطالبی با محتوای روان‌شناسی علاقه ­مند هستید حتماً تا به امروز کلمه و اصطلاح تروما را بارهاوبارها شنیده‌اید. ازآنجاکه هدف ما در جوونه افزایش آگاهی مخاطبانمان در حوزه‌ی روان‌شناسی است، پس به این نتیجه رسیدیم که بهتر است در این مقاله از جوونه با هم نگاهی به مفهوم تروما به‌خصوص تروما جمعی بیندازیم.

هنگامی که نسلی یا گروهی از مردم یک رویداد آسیب‌زا را تجربه می کنند، به آن تروما جمعی (یا به عبارت دیگر، ترومای مشترک) می گویند. وقتی چیزهایی را با هم تجربه می کنیم (چه مثبت و چه منفی) به خاطره مشترک آن تجربه محدود می شویم. به عنوان مثال، اخیراً زندگی ما برای همیشه در نتیجه همه گیری کرونا تغییر کرده است. مهم نیست که چه کسی بودید، نمی توانستید از تأثیرات این پدیده جهانی فرار کنید.

درک واکنش‌های جامعه به تجربیات آسیب‌زا گذشته می‌تواند به ما کمک کند تا بفهمیم که چگونه زندگی – و دیدگاه‌های ما – می‌تواند تغییر کند. با ادامه این مقاله همراه باشید!

تروما چیست؟

تروما یک واکنش احساسی به یک رویداد وحشتناک مانند یک تصادف، تجاوز جنسی، یا بلایای طبیعی است. بلافاصله پس از رویداد، شوک و انکار یک واکنش طبیعی است. واکنش‌های طولانی‌مدت شامل احساسات غیرقابل‌پیش‌بینی، بازگشت به گذشته، روابط متشنج و حتی علائم فیزیکی مانند سردرد یا حالت تهوع است.

درحالی‌که این احساسات طبیعی هستند، برخی از افراد در ادامه زندگی خود مشکل دارند. روان‌شناسان می‌توانند به آنها کمک کنند تا راه‌های سازنده‌ای برای مدیریت احساسات خود بیابند.

تروما جمعی چیست؟

“هنگامی که نسلی در دورانی با رویدادهای ویرانگر و مخرب زندگی می‌کند و خاطرات مشترکی با هم پیدا می‌کنند؛ آن گروه دچار تروما جمعی می‌شوند.”

تروما جمعی رویداد یا مجموعه‌ای از رویدادهای مضر یا تهدیدکننده زندگی است که گروهی از افراد آن را تجربه می‌کنند و اثرات نامطلوب پایداری بر سلامت روانی، جسمی، اجتماعی، عاطفی و / یا روحی آنها می‌گذارد. این می‌تواند یک بلای طبیعی مانند زلزله یا آتش‌سوزی جنگل یا اعمال خلاف سیاسی مانند نسل‌کشی، خشونت پلیس و…

برای مثال با گسترش همه‌گیری COVID-19 در سراسر جهان، اصطلاح “تروما جمعی” برای توصیف تأثیری که این بحران در سراسر جهان بر میلیون‌ها نفر داشته است استفاده شد.

اگرچه تروما به طور جمعی با آن برخورد می‌شود، تجربیات و پاسخ‌های فردی می‌تواند بسیار متفاوت باشد که ممکن است منجر به افزایش سردرگمی در مورد اینکه ترومای جمعی چگونه است، شود. می‌توان این‌گونه گفت که مفهوم تروما جمعی، از تلاش افراد برای معنا بخشیدن به رویداد آسیب‌زا و زمینه‌سازی آن ساخته شده است.

خبر خوب این است که چالش‌ها فرصتی برای رشد و تغییر هستند. همان‌طور که می‌توانیم ناملایمات را در سطح فردی بازنگری کنیم، جوامعی که سازگاری و انعطاف‌پذیری از خود نشان می‌دهند می‌توانند در مواجهه با چالش های بزرگ رشد کنند.

تروما جمعی چه تفاوتی با تروما فردی دارد؟

تروما جمعی به یک واکنش روانی و عاطفی مشترک به یک رویداد وحشتناک اشاره دارد که بر تعداد زیادی از مردم یا حتی کل جامعه تأثیر می‌گذارد. از سوی دیگر، ترومای فردی به واکنش‌های روانی و عاطفی یک فرد اطلاق می‌شود.

پریشانی ناشی از یک تروما جمعی می‌تواند عملکرد یک جامعه را تغییر دهد و منجر به پیامدهای منفی شود، مانند:

• تغییر باورها و ناراحتی روانی
• رنج بین‌نسلی
• تغییرات جدی در سیاست‌های دولتی
• ترس و قرارگرفتن بیش از حد در معرض اخبار رسانه‌ها

علل شایع بروز تروما جمعی

هر رویداد نامطلوبی که گروه بزرگی از مردم تجربه می‌کنند، شاهد آن هستند یا بر آن تأثیر می‌گذارد، می‌تواند باعث آسیب جمعی شود. این اتفاقات می‌تواند در جامعه نیز تأثیر بگذارد. چنین تجربیاتی اغلب تسریع‌کننده تغییرات در سیاست، احساسات ملی و حتی به تصمیمات شخصی مانند بچه‌دارشدن یا بچه‌دارنشدن، می‌شود

این رویدادها مدت‌ها پس از رفع آسیب واقعی در حافظه جمعی یک گروه زنده می‌شوند. این بر تصمیماتی که افراد می‌گیرند، ارزش‌هایی که دارند و نحوه زندگی آنها تأثیر می‌گذارد.

در اینجا چند نمونه از رویدادهایی که می‌توانند باعث آسیب جمعی شوند آورده شده است:

• جنگ، اشغال و سایر درگیری‌های نظامی
• حملات تروریستی
• همه‌گیری‌ها و اپیدمی‌ها
• رکود و افسردگی
• نسل‌کشی و آزار مذهبی
• آسیب‌های نژادی، زن‌ستیزی، و خشونت طبقاتی
• کشتار دسته‌جمعی
• طوفان، زلزله، سونامی و سایر بلایای طبیعی

۴ نمونه از آسیب‌های جمعی در دنیا

درک ایده تغییر یک جامعه از طریق یک تجربه جمعی آسیب‌زا می‌تواند به‌صورت انتزاعی دشوار باشد. نگاهی به چند نمونه واقعی از آسیب‌های تاریخی که نسل‌ها را تعریف کرده‌اند مفید است.

۱- رکود بزرگ:

با شروع سقوط معروف بازار سه‌شنبه سیاه، رکود بزرگ دهه ۱۹۳۰ شدیدترین رکود در تاریخ مدرن آمریکا بود. بسیاری از ما به‌شدت از تأثیر روانی این تجربه آگاه هستیم. “کودکان دوران افسردگی”، همان‌طور که اغلب آنها را می‌نامند، به طور مشهور به ثبات اهمیت می‌دهند، اما آنها همچنین مدبر و انعطاف‌پذیر هستند.

۲- هولوکاست:

آزار و اذیت و نسل‌کشی که جمعیت یهودی به دست حزب نازی با آن روبه‌رو شد، تأثیری بر جای گذاشت که نسل‌ها طول کشید. تحقیقات بر روی بازماندگان هولوکاست نشان داد که علائم اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) و کاهش رفاه برای چندین دهه ادامه داشت. بااین‌حال، در سال‌های پس از هولوکاست، جامعه یهودی نیز انعطاف‌پذیری قابل‌توجهی، پیوندهای خانوادگی نزدیک، و پیوند عمیق‌تری باایمان خود از خود نشان دادند

۳- ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱:

پس از حملات ۱۱ سپتامبر در شهر نیویورک، احساس اساسی امنیت و راحتی در سراسر جهان مختل شد. بسیاری بر این باورند که تأثیر عاطفی حاصل به پرزیدنت بوش کمک کرد تا تصمیم به جنگ را توجیه کند.

بیست سال بعد، زندگی روزمره آمریکایی‌ها هنوز تحت‌تأثیر تجربه ۱۱ سپتامبر است. بسیاری از پرواز می‌ترسند، به آسمان‌خراش‌ها می‌روند و احساسات ضد مسلمانان را در خود پرورش می‌دهند. بااین‌حال، داستان‌های ۱۱ سپتامبر نیز مملو از اقدامات باورنکردنی از خودگذشتگی و حمایت است.

۴- سندی هوک:

تیراندازی در مدرسه ابتدایی نیو تاون متأسفانه نه اولین و نه آخرین قتل‌عام بود، اما تأثیر عمیقی بر مردم سراسر کشور آمریکا داشت.

نام “Sandy Hook” به‌نوعی مختصر ماهیت وحشتناک تیراندازی‌های دسته‌جمعی است. حتی کسانی که مستقیماً تحت‌تأثیر تیراندازی قرار نمی‌گیرند اغلب علائم PTSD را نشان می‌دهند. هر حمله‌ای در مدرسه‌ای که به دنبال آن انجام می‌شود، ترس و بیماری جمعی در مورد ایمنی را در گروه‌های بزرگ دوباره تحریک می‌کند.

اثرات تروما جمعی بر سلامت روان جامعه

تأثیر آسیب‌های جمعی می‌تواند به زندگی روزمره ما نفوذ کند و اگر ندانیم که چگونه اثرات را تشخیص دهیم، نمی‌دانیم چگونه درمان کنیم. به‌عنوان‌مثال، تحقیقات Frontiers in Psychiatry نشان داد که پس از یک آتش‌سوزی، علائم سلامت روان در میان اعضای جامعه افزایش یافت – و علائم تا ۳.۵ سال پس از این رویداد افزایش یافت. در زیر چند وضعیت سلامت روانی که می‌تواند در نتیجه آسیب‌های جمعی ایجاد شود، آورده شده است:

پریشانی روانی

در بیشتر موارد، افرادی که یک رویداد آسیب‌زا در مقیاس بزرگ را تجربه می‌کنند، نشانه‌هایی از اختلال استرس پس از سانحه را نشان می‌دهند. بسیاری از آنها همچنین کاهش سطح سلامتی، احساس ناامنی یا ناامنی بودن و استرس بالا را نشان می‌دهند.

اختلالات اضطرابی

تروما برای سیستم عصبی ما سخت است و تروما جمعی تفاوتی ندارد. استرس پس از سانحه PTSD می‌تواند باعث حملات پانیک و اضطراب فلج‌کننده در مورد فعالیت‌های مربوط به تروما (مانند رفتن به هواپیما پس از ۱۱ سپتامبر) شود.

مهم نیست که چگونه اضطراب ایجاد می‌شود، مهم است که آن را بشناسید و یاد بگیرید که با آن کنار بیایید. اگر این علائم بر کیفیت زندگی شما تأثیر می‌گذارد، ممکن است زمان آن فرارسیده باشد که از یک متخصص سلامت روان کمک بگیرید.

عزت‌نفس پایین

اگر بدون توجه به آنچه که عزیزانتان به شما می‌گویند با عزت‌نفس دست‌وپنجه نرم می‌کنید، ممکن است ناشی از آسیب جمعی باشد. بسیاری از مطالعات ارتباط بین تروما و میزان کمتر عزت‌نفس را نشان داده‌اند.

همه‌گیری کووید-۱۹ نمونه خوبی از این موضوع است. دستورات ماندن در خانه بسیاری از مردم را از نظر اجتماعی منزوی کرد. بااین‌حال، اکنون که می‌توانیم دوباره به دنیا برویم، برخی از افراد ممکن است هنگام برقراری ارتباط مجدد با دیگران دچار اضطراب اجتماعی یا عدم اعتمادبه‌نفس شوند.

بحران وجودی

وقتی چیزهای بدی اتفاق می‌افتد، درک آن یا فهمیدن چگونگی ادامه‌دادن همیشه آسان نیست. این می‌تواند یک بحران وجودی ایجاد کند. مردم – یا کل جوامع – می‌توانند احساس بی پیوندی کنند، به باورهای خود شک کنند، یا از جایگاه خود در جهان مطمئن نباشند.

تأثیر فردی تروما جمعی

راه‌های زیادی وجود دارد که افراد به یک تجربه آسیب‌زا پاسخ می‌دهند. در اینجا چند نمونه از علائم روانی، فیزیولوژیکی و عاطفی آورده شده است:

• گیجی
• مشکل در تمرکز
• خشم
• بی‌خوابی
• کابوس و مرور گذشته
• احساس گناه
• شرم
• خستگی

چگونه میتوان تروما جمعی را درمان کرد؟

هنگام مواجهه با تروما جمعی، ممکن است به نظر برسد که هیچ راهی برای خروج وجود ندارد و زندگی شما همیشه باتجربه‌ای که تجربه کرده‌اید شکار می‌شود. بااین‌حال، راه‌های زیادی وجود دارد که می‌توانید با آن کنار بیایید و حتی بر تجربه آسیب‌زا غلبه کنید. در اینجا چند نمونه را ذکر خواهیم کرد:

رواندرمانی

کمک‌گرفتن از یک فرد متخصص در این حوزه می‌تواند در بهبود علائم در نتیجه‌ی بروز و تجربه‌ی تروما جمعی به شما کمک کند. رویدادهای آسیب‌زا که افراد را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد می‌تواند زخم‌های عاطفی و روانی را به‌جای بگذارد که می‌تواند بازماندگان یک فاجعه را در بیشتر عمرشان آزار دهد. صحبت‌کردن و به اشتراک گذاشتن احساسات آنها با یک درمانگر می‌تواند برای سلامت روان آنها بسیار مفید باشد.

مطالعه اثربخشی درمان روان پویشی در درمان PTSD نشان داد که این درمان به افراد کمک می‌کند تا عزت‌نفس خود را بهبود بخشند، توانایی آنها را برای حل واکنش به تروما افزایش داده و عملکرد اجتماعی آنها را بهبود بخشد. پیگیری با شرکت‌کنندگان نشان داد که حتی پس از پایان درمان، علائم آنها بهبود مستمری داشته است.

ذهن‌آگاهی

حالتی از آگاهی متمرکز بر حال بدون قضاوت از کلیت تجربه، حضور لحظه‌به‌لحظه در آن. ذهن‌آگاهی یک تمرین مدیتیشن است که به افراد می‌آموزد تا پاسخ‌های ضربه‌ای خود را تعدیل کنند، افکار و احساسات خود را بپذیرند و کمتر تحت‌تأثیر آنها قرار گیرند.

خواب منظم و کافی

در عواقب یک تجربه آسیب‌زا، ایجاد یک روال خواب مناسب بسیار مهم است، زیرا بسیاری از افراد با آن مشکل دارند. طبق تحقیقات، مشکلات خواب ۵۰٪ تا ۸۰٪ از بیماران را در یک تمرین معمولی روانپزشکی تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. اکثر افراد به ۷-۸ ساعت خواب نیاز دارند که برای سلامت روان ضروری است

ورزش

پژوهشی که تأثیر ورزش منظم بر اختلال استرس پس از سانحه را بررسی می‌کرد، نشان داد که این ورزش علائم افسردگی را تا حد زیادی کاهش می‌دهد و برای افراد مبتلا به PTSD یا اختلال همان استرس پس از سانحه مفید است.

روابط

روابط انسانی در برخورد با تروما بسیار مهم است. یک مطالعه با ۵۴۵ شرکت‌کننده نشان داد که حمایت اجتماعی ادراک شده، شدت علائم را کاهش داده و تاب‌آوری شرکت‌کنندگان را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، یکی از طولانی‌ترین مطالعات روان‌شناختی انجام‌شده توسط هاروارد نشان داد که کیفیت روابط نزدیک بهترین پیش‌بینی‌کننده برای شادی است.

پیوستن به یک گروه پشتیبانی

شما در برخورد با اثرات یک تجربه آسیب‌زا تنها نیستید. افراد دیگری نیز هستند که با مشکلات مشابهی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، و شنیدن صحبت گروهی از مردم در مورد آنها، ممکن است به شما بینشی در مورد چگونگی حل مشکلات خود بدهد. علاوه بر این، ممکن است رهایی‌بخش باشد که بتوانید احساسات خود را به اشتراک بگذارید و در مورد آنچه اتفاق افتاده با افراد دیگر صحبت کنید.

کلام آخر

صرف‌نظر از روشی که برای مدیریت تجربه آسیب‌زا انتخاب کرده‌اید، چندین اصل اساسی وجود دارد که باید در نظر داشته باشید. گشوده بودن در مواجهه با احساسات خود، انتخاب عضویت در یک جامعه، و تکیه بر افراد دیگر، و همچنین جستجوی کمک زمانی که احساس می‌کنید دیگر نمی‌توانید آن را تحمل کنید، بهترین راه برای اطمینان از بهبودی در درازمدت است.

در این مقاله از جوونه در مورد تروما جمعی و تاثیرات آن بر جامعه و افراد صحبت شد. باید بگوییم مثل همیشه تیم جوونه در این راه دشوار شما را تنها نمی‌گذارد و همراه شماست تا بهترین انتخاب را برای خود و زندگی خود داشته باشید کافی است برای برداشتن اولین قدم در این راه اولین جلسه‌ی رواندرمانی تروما خود را با تیم جوونه هماهنگ کنید تا با کمک  جوونه مشاور خود را انتخاب کنید.

همچنین برای مطالعه بیشتر می توانید به منابع زیر مراجعه کنید (انگلیسی زبان):

Trauma (apa.org)

What Is Collective Trauma? | Psychology Today

Collective Trauma: Developing Resilience in the Aftermath (betterup.com)

A Look at Collective Trauma and Collective Healing – Home (drexel.edu)