چگونه دوست صمیمی خود را شناسایی کنیم؟

سارا و مریم ارتباط خیلی خوبی رو با همدیگه تجربه می‌کنن و دوستای صمیمی خیلی خوبی با هم هستند. اونها از دوره راهنمایی با همدیگه آشنا شدن و تا الان هم، ارتباطشونو حفظ کردن. سارا و مریم توی ارتباطشون با همدیگه خیلی صاف و صادقن، با وجود مشغله های زندگی در دسترس هم هستن و می‌تونن به همدیگه اعتماد بکنن.

اونها وقتی در کنار هم هستن، متوجه گذر زمان نمی‌شن و احساس‌های خوبی رو با همدیگه تجربه می‌کنند. البته که برای ساخت و حفظ این ارتباط، هر دو به اندازه کافی تا الان وقت گذاشتن و تلاش کردن که اگه مشکلی بوده با گفتگوی سازنده حلش بکنن و به ارتباطشون ادامه بدن.

خیلی از افراد وقتی متن بالا رو میخونن این سوال براشون مطرحه که چرا نیازه دوست صمیمی داشته باشیم؟ چطور میتونیم دوست صمیمی داشته باشیم؟ وقتی که سنمون بالاتر میره آیا باز هم نیازه دوست صمیمی داشته باشیم و ارتباطمون باهاش چطوری میشه؟ و… .

ما در این مقاله از جوونه میخواییم درباره دوست صمیمی و ارتباط صمیمانه صحبت کنیم. اینکه ویژگی های رابطه صمیمانه چیه و چرا بعضی ها نمیتونن دوست صمیمی داشته باشن.

چرا به دوست صمیمی نیاز داریم؟

طبق تئوری انتخاب یکی از پنج نیازی که افراد دارند، نیاز به صمیمیت و احساسات تعلق است. این احساس صمیمیت و تعلق می‌تواند توسط خانواده، شریک زندگی، دوست و یا منابع دیگر تامین بشود. پس اینطور نیست که نیاز به داشتن صمیمیت را انکار بکنیم.

دوستان می‌توانند یکی از منابع خوب برای برقراری ارتباط و تامین این نیاز ما باشند. اما نکته‌ای که باید به آن توجه بکنیم این است که پیدا کردن دوست صمیمی به این راحتی‌ها هم شاید نباشد. دوست صمیمی به فردی گفته میشه که ما ارتباط عاطفی، فکری و…  زیادی با او داریم ، با او خیلی راحتیم ولی یکی از اعضای خانواده ما نیست.

ما میتوانیم در روزهای تلخ و شادی‌ها به او تکیه بکنیم و کنارمان باشد، ما را راهنمایی کند. او به عبارتی تکیه‌گاه امن برای ما هست و ما در کنارش احساس تعلق داریم. او نه تنها به ما حسادت نمی‌کند، بلکه منبعی برای رشد ما را فراهم میکند و ما نیز متقابل با او رفتار میکنیم.

داشتن دوست صمیمی در دوره نوجوانی اهمیت زیادی دارد و یکی از مراحل رشدی انسان، تجربه صمیمیت در برابر انزوا، را شکل میدهد. همانطور که  اریکسون در نظریه اش مطرح می‌کند، اینکه ما بتوانیم با فردی صمیمی بشویم و صمیمیت را تجربه بکنیم، نه تنها در ساخت هویت ما می‌تواند نقش زیادی داشته باشد، بلکه درباقی مراحل زندگی ما، نقش بسزایی دارد.

ویژگی های دوست صمیمی در یک ارتباط صمیمانه چه هستند؟

دید قضاوتی نداشتن و تحقیر و تمسخر نکردن یکدیگر

سارا در ارتباط با مریم خیلی احساس راحتی می‌کنه. اون احساس می‌کنه که وقتی مسئله‌ای رو برای مریم شرح میده، مریم با دید قضاوتی نگاهش نمی‌کنه، و اونو بابت اشتباهی که انجام داده تحقیر نمی‌کنه. بلکه خوب بهش گوش میده و تلاش می‌کنه از دید اون و با اطلاعات اون، به مسئله نگاه بکنه. این کار به سارا حس امنیت میده. علاوه بر اون سارا هم در ارتباط با مریم این ویژگی‌ها رو داره. اون هم مریم رو قضاوت نمی‌کنه و تلاش می‌کنه که بتونه اون رو خوب درک بکنه تا با کمک هم بتونن راه حلی پیدا بکنن و از اون مسئله عبور بکنن.

شنونده فعال بودن

تو ارتباط صمیمی، یکی از چیزهایی که خیلی اهمیت داره، شنونده فعال بودنه. شنونده فعال یعنی اینکه ما با تمام وجود و حواسمان به سخنان فرد مقابل گوش بسپاریم و اینگونه نباشد که ذهنمان جای دیگری باشد و صرفاً جسممان حضور داشته باشد. در شنونده فعال بودن فرد تلاش می‌کند که فرد مقابل را تا جایی که می‌تواند، درک کند ودید قضاوتی نداشته باشد. کسی که شنونده فعال است، منتظر این نیست که سریع سخنان فرد مقابل را قطع کند تا نظرات خودش را اعمال کند.

وقتی سارا در حال گفتگو با مریم هست، مریم با تمام وجودش به اون گوش میده و حین صحبت از آواهایی مثل «آها»، «اوهوم»، «دارم گوش می‌کنم» و… استفاده میکنه. بعد از اینکه سارا تا یک جایی صحبت کرد، مریم میاد حرفایی که سارا گفته رو خلاصه می‌کنه که ببینه آیا درست متوجه شده و تونسته اونو درک بکنه و سارا نسبت به این قضیه بازخورد میده. این کار به هر دوی اونا کمک می‌کنه که بتونن هم رو بهتر بفهمن.

اعتماد و امن بودن

سارا به مریم اعتماد داره؛ مریم هم به سارا اعتماد داره. سارا نگران این نیست که وقتی رازهایی رو به مریم بگه، مریم بخواد از اون‌ها سوء استفاده بکنه یا علیه سارا به کار بگیره و بخواد با اون رازها و نقاط ضعفش، سارا را تحقیر کنه یا مورد تمسخر قرار بده.

علاوه بر اون وقتی که یک مسئله‌ای برای هر دوشون پیش میاد اول، از همه به هم میگن و با همدیگه مطرح می‌کنند چون دوست صمیمی هم هستن و همدیگرو فرد ایمنی می‌دونن.

در درسترس بودن

یکی از نکات قابل توجه که می‌تواند بر روی داشتن دوست صمیمی و افزایش صمیمیت تاثیر بگذارد، در دسترس بودن برای همدیگر است.یعنی اینکه وقتی به همدیگر نیاز داشته باشند، تا جای ممکن به یکدیگر یاری برسانند و در دسترس و پاسخگو باشند. این به معنای آن است که« فرد مقابل برای من اهمیت دارد».

به عنوان مثال اگر سارا ساعت ۱۰ شب براش مسئله پیش بیاد و خانواده‌اش در دسترس نباشن و او نیاز به کمک داشته باشه، می‌تونه روی مریم حساب باز بکنه و بهش زنگ بزنه و ازش کمک بخواد و می‌دونه که مریم بهش بها میده و اینطور نیست که باهاش راحت نباشه و احساس مزاحمت بخواد بکنه.

به عبارتی دوستان صمیمی برای هم قابل اتکا هستن و در شرایطی که به اون‌ها نیاز داریم، در دسترس هستند. اونها  با حضورشون به ما احساس امنیت میدن. حضور، لزوماً به معنای حضور فیزیکی نیست‌؛ بلکه دوستای صمیمی می‌تونن حتی با کلامشون هم به افراد آرامش بدن و نیازهای اونا رو برطرف بکنن و به یاری هم بشتابن.

صداقت

یکی از عوامل بسیار مهم در افزایش صمیمیت و پیدا کردن دوست صمیمی، صداقت است. صداقت به معنای این است که فرد در ارتباط دروغ نگوید و ظاهر و باطنش یکی باشد. افزایش صداقت در رابطه با نداشتن دید قضاوتی در طرفین همبستگی بسیار زیادی دارد.

سارا و مریم تلاش می‌کنند که توی ارتباط صمیمی شون تا جای ممکن با همدیگه روراست باشند و صداقت داشته باشند و از همدیگه چیزهایی رو مخفی نکنن یا دروغ نگن به همدیگه.

کمک به رشد دوست صمیمی؛ نه مانع رشد یکدیگر شدن

یکی از مواردی که در دوست‌ صمیمی و ارتباط صمیمانه بسیار دیده می‌شود، این است که دوستان صمیمی باعث رشد همدیگر می‌شوند. به بیان ساده‌تر، سمی نیستند.

همچنین آنها رابطه مبتنی بر سود و زیان ایجاد نمی‌کنند. وقتی وارد ارتباط می‌شوند، انتظارشان این نیست که «من چه می‌توانم از فرد مقابل دریافت کنم؟» بلکه پیش فرضشان این است که« من چه می‌توانم به او، که مناسب رشد او و در راستای تعالی او باشد، هدیه بدهم و در رابطه چه ارزش افزوده ای میتوانم اضافه کنم؟»

ذکر این نکته اهمیت بسزایی دارد که آنها با این پیش فرض «آنچه برای خود می‌پسندی، برای دیگران هم بپسند.» پیش نمی روند بلکه به آن نگاه میکنند که چه برای دوست صمیمی شان مناسب است. به عنوان مثال سارا وقتی می‌خواد برای مریم کادو بگیره نگاه می‌کنه که مریم چی دوست داره تا بتونه اونو خوشحال بکنه؛ نه اینکه خودش چی دوست داره و چی می‌پسنده.

این یه مثال خیلی ساده از این هستش که باید به دنیای مطلوب و علایق فرد مقابل و ارزش‌های اون احترام گذاشت و در راستای اون، کمک به رشد دوست صمیمی کرد.

پذیرش بی قید و شرط، خودسانسوری نکردن و نشان دادن آسیب پذیری در ارتباط صمیمانه

سارا برای اینکه بتونه با مریم ارتباط صمیمانه داشته باشه، اینطور نیست که بخواد نقاب بزنه یا نقش بازی بکنه و بخشی از خودش رو محدود بکنه و سرکوب بکنه، تا مریم رو پیش خودش نگه داره. این که اونها خودشون باشن، عامل مهمی در ایحاد رابطه صمیمانه است. علاوه براون، اون‌ها به مرور نسبت به یکدیگر، پذیرش بی‌قید و شرط پیدا می‌کنند. یعنی همدیگه رو همونطور که هستن، می‌ پذیرند. نه اینکه تلاش بکنند همدیگر را عوض بکنند تا دوستشون مطابق دنیای مطلوب اون‌ها باشه.

تو ارتباط صمیمانه، افراد می‌تونن به همدیگه اعتماد بکنن و نقاط آسیب پذیر هم رو به یکدیگر نشون بدن، بدون اینکه ترس از این داشته باشند که فرد مقابل بخواد از این نقاط سوء استفاده بکنه.

دوست صمیمی مثل سارا یا مریم، با همدیگه حتی شوخی‌های معنی‌دار نمی‌کنن. شوخی‌های معنی‌دار به شوخی‌هایی گفته می‌شه که ظاهرا جمله، شوخیه اما پشتش این نکته نهفته هستش که فرد مقابل داره با نقاط ضعف ما ، ما رو مورد تمسخر قرار میده. و اگه بهش انتقاد بکنیم فرد مقابل به ما برچسب بی‌جنبه بودن میزنه.

شفافیت

آنچه که در غنی کردن یک ارتباط صمیمانه و افزایش صمیمیت در دوستی های صمیمی کمک می‌کند، رعایت اصل شفافیت هست.

سارا و مریم اگه با مسئله‌ای روبرو بشن یا تو ارتباطشون با همدیگه چالش داشته باشن، اینطور نیستش که بخوان مسئله رو انکار بکنن یا سرکوب بکنن. اونها تو ارتباط صمیمانشون در حین مطرح کردن مسائل، دست از مقصر دونستن دیگری برمی‌دارند و تو بازی قربانی و آزارگر نمی‌افتن. بلکه هر کدومشون تلاش می‌کنن که روی این تمرکز بکنند که چطور می‌تونن مسئله رو حل کنند.

مزایای داشتن دوست صمیمی چیست؟

• دوست صمیمی، یکی از پنج افرادیست که شخصیت ما می‌تواند در ارتباط با آن افراد، ساخته شود و ما از آنها می‌توانیم الگو بگیریم و به نوعی در هویت یابی ما نقش دارد.
• دوست صمیمی داشتن مانند این است که او آینه‌ای است که تصویر خود را در آن میبینیم، از نقاط قوت و ضعفمان با خبر میشویم و او در روند رشد، ما را یاری میکند.
• دوست صمیمی و تجربه ارتباط صمیمانه به ما کمک می‌کند که احساس تعلق کسب بکنیم.
• دوست صمیمی کمک میکند که ما بتوانیم در روزهای سخت به او تکیه بکنیم و منبع حمایت ما باشد.
• نداشتن دوست صمیمی ممکن است مشکلاتی در حوزه سلامت روان برای افراد ایجاد بکند.

چرا نمی‌توانیم دوست صمیمی پیدا بکنیم؟

اختلال شخصیت خودشیفته

افرادی که خودشیفته هستند، نمی‌توانند به احتمال زیاد دوست صمیمی داشته باشند. یکی از هم کلاسی های سارا ، فرد خودشیفته‌ای هستش.  سارا اینطور فکر می‌کنه که اون همش در حال استثمار از دیگران هستش، مدام دیگران و دوست‌ها رو به شکل یک ابزاری می‌بینه که باید در خدمت اون در بیان. افراد دیگه رو تحقیر و تمسخر می‌کنه، دستاورداشونو نادیده می‌گیره و انتظار اینو داره که همه در خدمت اون باشن و خودش رو بر حق می‌بینه برای اینکه دیگران در راستای رسیدن اون به اهدافش، خدمت بکنن.

داشتن برخی طرحواره ها

بعضی از هم کلاسی های سارا، ممکنه که طرحواره طرد و رها شدگی، طرحواره اطاعت یا محرومیت هیجانی داشته باشن. این طرحواره‌ها، در ایجاد و حفظ ارتباط صمیمانه ممکنه که اون‌ها رو با مشکل مواجه بکنه. به عنوان مثال در طرحواره طرد و رها شدگی، افراد ترس از طرد شدن دارن و برای اینکه بر این ترسشون غلبه بکنند، ممکنه یکی از سبک‌های مقابل ای شون، اجتناب باشه و کلاً از هر نوع رابطه صمیمانه‌ای بخوان اجتناب بکنند و رابطه صمیمانه براشون ترسناک باشه.

انتظارات نابجا و رعایت نکردن حد و مرزها

گاهی  برخی از هم کلاسی های سارا نمی‌تونن دوست صمیمی پیدا بکنن چونکه ممکنه انتظارهای زیادی از دوستشون داشته باشن.  به عنوان مثال انتظار داشته باشند که  دوست صمیمی شون دائم در دسترس باشه، هر نیازش رو برآورده بکنه، بهش نه نگه و همیشه اون تو اولویتش باشه یا با دوستای دیگه دوست نشن  اونها و فقط با اون دوست بمونن.

این انتظارها، انتظارهای نابجایی هستن و باید افراد، اول از همه انتظارهاشون رو درست بکن. ممکنه که ما انتظار نابجایی داشته باشیم و اشتباها دنبال آدم درست بگردیم.

ما باید یاد بگیریم که به حریم شخصی همدیگه احترام بزاریم. هر فردی علاوه بر ارتباطی که می‌تونه با جمع داشته باشه و ارتباط صمیمی رو تجربه بکنه، نیاز به ارتباط با خودش داره و نیاز نیستش که بقیه از همه چیز زندگی ما سر در بیارن و این رو به معنای صمیمیت تلقی بکنیم. حتی این می‌تونه ریشه در داشتن طرحواره داشته باشه.

چطور دوست صمیمی پیدا بکنیم؟

مراجعه به تراپیست

گرچه این مورد به راه حل مستقیمی در رابطه با پیدا کردن دوست صمیمی اشاره نمیکند اما یکی از عوامل بسیار مهم زیربنایی آن را شکل می‌دهد. همانطور که در علت‌های نتوانستن در یافتن دوست صمیمی بیان کردیم، ممکن است ناتوانی در پیدا کردن دوست صمیمی ریشه در اختلال‌های اضطرابی، اختلال شخصیت مثل شخصیت خودشیفته، طرحواره‌ها و موارد دیگر داشته باشد.

وقتی ما به درمانگر مراجعه می‌کنیم، او می‌تواند با بررسی کردن سبک دلبستگی، انواع طرحواره‌ها و بررسی سطح سلامت روان ما، و کار بر روی مشکلات بین فردی و روابطمان و اختلال‌هایمان، به ما کمک بکند که بتوانیم روند پیدا کردن دوست را تسهیل بخشیم.

 نقاب قوی بودن و به دوست صمیمی احتیاج نداشتن را بردارید

تا وقتی که سارا و افراد مشابه او، بخواهند نقاب قوی بودن و نیاز نداشتن به دوست صمیمی و تنهایی از عهده همه مسائل برآمدن را به چهره بزنند، فکر می‌کنند که می‌توانند از این نیاز چشم پوشی بکنند، یا جای آن را با چیزهای دیگری پر بکنند. درحالی که این، یک نیاز است. پس از این نقاب دست بردارید. انسان، موجودی اجتماعی است و نیاز به حضور دیگران و تجربه ارتباط صمیمانه با شخصی را دارد.

ارتقا و تقویت هوش هیجانی

هوش هیجانی یعنی اینکه فرد بفهمد و آگاه باشد که چه هیجاناتی را در درون تجربه می‌کند و چطور می‌تواند آن را تنظیم بکند و علاوه بر آن دیگری در حال تجربه چه هیجانی هست و او چطور میتواند آن هیجانات را در دیگری شناسایی و در تنظیم شان به او کمک بکند.

گاهی وقت‌ها ممکنه که سارا و افراد مشابه اون، با با داشتن انتظارهای زیاد از دیگران، هوش هیجانی پایین، فقط خودشون رو دیدن و… نتونن به دیگری بها بدن یا اون‌ها را درک بکنن و در نتیجه نتونن ارتباط صمیمانه رو تجربه بکنند.  نکته قابل توجه اینه که هوش هیجانی قابل ارتقاء و ما می‌تونیم به کمک آموزش‌هایی، اون رو تقویت بکنیم.

تجربه گروه ها و محیط‌های جدید

سارا می‌تونه وارد محیط‌ها و گروه‌های جدید بشه و با آدم‌های مختلف با سوال‌هایی مانند :« نظر شما در رابطه با فلان موضوع چیه؟»،  «امروز هوا چطوره؟» یا پرسیدن ساعت و… جرات ورزیش را افزایش بده و بتونه دوستای جدیدی پیدا بکنه و اینطوری از منطقه امنش بیرون بیاد.

چگونه ارتباط صمیمانه را در طولانی مدت حفظ کنیم؟

بطور کلی لازمه که سارا و دوستش به این تکات توجه کنن :

اونا می‌دونن که ارتباط خود به خود ساخته نمی‌شه و نیاز به زمان داره.  می‌دونن که هر دو باید خوب بشنون و تلاش می‌کنن که برای هم دوست خوبی باشند.  فقط دنبال ارضای نیازهای خودشون نباشند و هر کدوم تلاش بکنن و ببینن که چه چیزی می‌تونن به رابطه اضافه بکنن. و تا جای ممکن اگه مسئله‌ای پیش میاد به هم بگن و با نگفتن و انکارش می‌دونن که مسئله حل نمی‌شه.

اونچه که اهمیت بی‌نهایتی در ساخت ارتباط صمیمانه و حفظ اون به مرور زمان داره اینه که، هردو باید بهش بها بدن و وقت بذارن. ممکنه که یه ارتباطی خود به خود شکل بگیره ولی اینطور نیستش که خود به خود جلو بره و نیاز به این داره که هر دو طرف  برای حفظ و ارتقا اون تلاش بکنن.

کلام آخر

ما در این مقاله از جوونه به این پرداختیم که چرا نیاز به دوست صمیمی داریم، در ارتباط صمیمانه،  دوستان صمیمی چه ویژگی هایی دارند و چرا  برخی از ما دوست صمیمی نداریم و راهکارهایی برای پیدا کردن دوست صمیم و حفظ آن در بلند مدت بیان کردیم.

برای مطالعه بیشتر میتوانید به منابع زیر (انگلیسی زبان) رجوع کنید:

?What Are the Qualities of a Good Friend

How to Find Out Who Your Best Friends Are