شاخه:
اهمیت انتخاب درمانگر مناسب چیست؟
شاخه:
«شاید برای خیلی از شماها این پرسش پیش اومده که از کجا باید درمانگر مناسبتونو انتخاب کنید؟ اصلاً از کجا بفهمید تراپیست مناسب شما هست یا خیر؟ اهمیت انتخاب تراپیست مناسب در روند بهبود چقدر هست؟ آیا تخصص و رویکرد مشاور میتونه در روند بهبود تاثیر بذاره؟ چه معیارهایی در پیداکردن و انتخاب روانشناس خوب مهم هستند؟»
اگه این سوال‌ها ذهن شما رو هم مشغول کرده بهتره که با این مقاله از جوونه همراه باشید چون می‌خوایم در رابطه با اهمیت انتخاب درمانگر مناسب در روند بهبود در فرایند مشاوره صحبت بکنیم و نکاتی رو به شما بگیم که در انتخاب تراپیست مناسب بهتره مدنظر داشته باشید.
چرا انتخاب درمانگر مناسب مهمه؟ (اهمیت انتخاب تراپیست مناسب در روند بهبود چقدر هست؟)
برخی از دلایل اهمیت پیدا کردن تراپیست مناسب در روند بهبود عبارتند از:
آنجایی که ما نزد مشاور یا روانشناس از زخم‌ها و دردهامون می‌گیم و نقاط آسیب پذیرمون رو نمایان میکنیم و یک جورهایی انگار بی‌دفاع می‌شیم پس اینکه آیا اون فرد صلاحیت اینو داره که پذیرا حرفامون باشه و در روند ترمیم به ما کمک بکنه، خیلی مهمه.
اگه درمانگر مناسبی را انتخاب نکنیم که تجربه و تخصص کافی نداشته باشه، اخلاقیات و اصول حرفهای رو رعایت نکنه یا رویکرد مناسب مسئله ما رو بلد نباشه، نه تنها میتونه زخم ما رو تشدید کنه بلکه فرایند التیام رو هم طولانی‌تر میکنه و حتی منجر به این میشه که فرد دیگه از هرچی روانشناس و مشاوره حالش به هم بخوره و تجربه منفی داشته باشه.
پس اینکه ما حرفمون رو پیش کی باز بکنیم در انتخاب روانشناس خوب اهمیت بسزایی داره.
چطور بفهمیم تراپیست مناسبی را انتخاب کردیم؟
در اینجا به اختصار به برخی از ویژگی های درمانگر مناسب اشاره میکنیم. بهتره که شما هم برای پیدا کردن روانشناس خوب به این ویژگی‌ها توجه بکنید:
رعایت حد و مرز
یکی از نکات بسیار اساسی در اهمیت انتخاب درمانگر مناسب در روند بهبود اینه که تراپیست بلد باشه حد و مرز مناسب رو رعایت بکنه. نیازه که یه تراپیست علاوه بر اینکه رابطه حسنه با مراجع شکل میده، توی ارتباط حد و مرز هم بذاره و این به صلاح مشاور و مراجع هست و طبق اصول اخلاقیه.
مثلاً مشاور نباید شمارشو به مراجع بده، نباید همدیگرو خارج از اتاق درمان ملاقات بکنند و فقط رابطه‌شون مشاور- مراجع محوری باشه و نقش‌های دیگه نداشته باشند. مثلاً مراجع درعین حال منشی هم نباشه . چون رابطه مشاور- مراجع محور اینطور اقتضا میکنه که نقش‌های دیگه قاطیش نباشه.
در نظر گرفتن ساختار فرهنگی
بهتره افراد پیش مشاوری مراجعه بکنند که از نظر عقیده، بافت فرهنگی و موارد دیگه شبیه اونا باشه یا تو بافت اونا زندگی کرده باشه و از شرایطشون اطلاع داشته باشه. در این صورت همدلی افزایش پیدا میکنه و مراجع احساس درک شدن بیشتری داره. همچنین سرعت درمان هم تسهیل پیدا میکنه.
گاهی ممکنه جنسیت مراجع و نوع مشکلش در انتخاب درمانگر مناسب نقش داشته باشه و این یکی از نکات خیلی ریزیه که در اهمیت انتخاب درمانگر مناسب در روند بهبود باید بهش اشاره بشه. به عنوان مثال اگه دختری رابطه‌اش با پدر یا مردها خوب نیست بهتره که برای حل مسئله‌اش سراغ درمانگر مرد بره و درمانگر مرد بهتر میتونه تو این زمینه بهش کمک بکنه.
رازداری
اولین و مهم‌ترین اصل در اهمیت انتخاب درمانگر مناسب در روند بهبود، رازداری مشاوره. مشاور باید رازدار باشه و مسئله و اسم مراجع رو نزد کسی بازگو نکنه یا پروندش رو در اختیار هر کسی قرار نده. البته در اصل رازداری استثناهایی هم وجود داره مثل وقتی که مراجع خطر آسیب رسوندن به خود یا دیگری رو داره یا مراجع قانونی و دادگاه اطلاعاتی رو از مشاور بخوان.
تخصص و تجربه کافی
گاهی اوقات افراد میگن که چون مشاور بهشون راه حل نداده، فکر می‌کنند که مشاورشون مشاور خوبی نیست یا چون مشاور اون‌ها رو نزد فرد دیگه‌ای ارجاع داده فکر می‌کنند که مشاورشون صلاحیت لازم رو نداشته و به درد نمی‌خورده. همچنین شاهد این هستیم که بعضی اوقات مراجع گلایه از این داره که مشاور مطابق پیش فرض ذهنی مراجع پیش نرفته و مسیر جلسه مطابق پیش فرض ذهنی مراجع نبوده و در نتیجه مراجع فکر میکنه که مشاور صلاحیت لازم رو نداره.
باید به این نکته توجه بکنیم که این مثال‌هایی که زدیم لزوماً به این معنی نیستش که مشاور و درمانگر صلاحیت کافی رو نداره بلکه نشان از تجربه و تخصص کافی میتونه باشه. به عنوان مثال اگه درمانگری قرار باشه هر طیف و هر قشر از افراد با هر مسئله‌ای رو قبول بکنه اتفاقا برخلاف اصول حرفه‌ایش داره قدم برمی‌داره.
گاهی ممکنه که مراجع چیزی رو دوست نداشته باشه ولی درمانگر چون می‌دونه برای مراجع اون درسته ازش می‌خواد یا هلش میده که اون رو انجام بده و به اون سمت بره. این اتفاقاً کار درستیه و نشون از این میده که درمانگر صلاحیت داره. اگه قرار باشه هر چیزی که مراجع بگه درمانگر تبعیت تام بکنه و بله قربانگو باشه یعنی فاتحه ارتباط درمانی خونده است و نه تنها منجر به حل مشکل و رشد مراجع نمی‌شه بلکه آسیب‌های جدیدی هم به مراجع وارد میکنه.
مشاور علاوه بر این موارد، باید دوره‌های کارورزی گذرونده باشه یا سوپروایزری داشته باشه و در رویکرد یا رویکردهای مد نظرش تخصص کافی رو کسب کرده باشه.
اصیل بودن درمانگر
یکی از نکاتی که خوبه در پیداکردن تراپیست مناسب در روند بهبود بهش توجه بشه اصالت درمانگر هست. به این معنی که درمانگر خودش باشه و خودش مسئله حل نشده و باز نداشته باشه و با زخم‌هاش وارد اتاق درمان نشه یا حتی اگه آگاهه که تو اون حیطه زخمی داره، یا حل کنه زخمشو یا اگه مراجعی با اون مسئله میاد اون رو ارجاع بده به درمانگر مناسب.
درمانگر نباید نقاب همه چی دان بزنه، باید قابل اعتماد باشه و گاهاً حتی خودش از خودافشایی‌هایی رو بروز بده تا مراجع بتونه اعتمادش جلب بشه، با درمانگر احساس راحتی بکنه و مراجع هم خود اصیلش رو نشون بده. اینکه مشاور بتونه خودش رو به روز نگه داره در حیطه روانشناسی اهمیت بسیار زیادی داره.
نیازه که مشاور حتماً در حیطه مسئله مراجع، تجربه داشته باشه. به عنوان مثال اگه تا حالا کیس زوج در شرف طلاق ندیده و تجربه نداره نباید چنین مراجعی رو قبول کنه و مطابق اصول حرفهای باید به مشاور با تجربه‌تر در این زمینه ارجاعش بده. پس برخلاف باور عموم مشاوران هر نوع مراجعی با هر نوع مسئله رو نمی‌تونن ببینند و هر مشاور یک سری محدودیت‌هایی داره.
پذیرش بی قید و شرط و دید قضاوتی نداشتن
یکی دیگه از موارد در اهمیت انتخاب و پیدا کردن روانشناس خوب در روند بهبود اینه که درمانگر مناسب و خوب به هیچ عنوان قضاوت نمی‌کنه و دید قضاوتی نداره یا ارزش‌های خودشو به واسطه اینکه قدرت داره به مراجع تحمیل نمی‌کنه. مثلاً اگه مراجع کاری انجام داده، اونو دعوا یا سرزنش و تحقیرش نمی‌کنه که چرا این کارو انجام داده بلکه با دید بدون قضاوت در راستای حل مشکل مراجع گام برمی‌داره.
رابطه حسنه و داینامیک خوب
اونچه که در اهمیت انتخاب درمانگر مناسب در روند بهبود باید لحاظ بشه اینه که فارغ از تجربه و تخصص، مشاور چقدر بلده رابطه خوبی با مراجعش برقرار بکنه. در اکثر اوقات ممکنه صرفاً به دلیل اینکه مشاور مهارت لازم رو نداره که یک رابطه خوبی رو ایجاد کنه که مراجع حس امنیت و اعتماد رو بتونه از مشاور دریافت بکنه و با نگاه تقریباً برابر با هم گفتگو کنند، تخصص و تجربه مشاور بی‌اثر میشه و به مراجع احساس خوبی دست نمی‌ده و نمی‌تونن رابطه‌ای درمانی رو ادامه بدن.
مشاور نباید زرد باشه
فرق بین تراپیست و مشاور حرفهای با سایر افراد در اینه که فرد تراپیست، دانش کافی و آکادمیک تو حیطه روان رو داره و در نتیجه حرفهای زرد رو ازش نمی‌شنویم. علت استقبال مردم از روانشناسی زرد اینه که صرفاً انگیزه کاذب میده و حال افراد رو برای مدت کوتاهی خوب میکنه بدون اینکه مسئله اساسی حل شده باشه. گاهی مشاور ممکنه فرد رو در ابهام بزاره، حال مراجع بد بشه در انتهای جلسه یا مشاور راه حل نده و اینها بخشی از فرایند درمانه؛ در حالی که در روانشناسی زرد دوستی خاله خرسه است.
همدلی
در پیداکردن روانشناس خوب بهتره به این نکته توجه کنید که مشاور باید همگام با مراجع پیش بره و بهش اجازه کشف بده نه اینکه جلوتر از اون حرکت بکنه. انگار دو نفر با هم و در کنار هم دارند مسیری رو طی می‌کنند. اگه مشاور جلوتر باشه، مراجع احساس میکنه درک نمی‌شه، مشاور همدلی نمی‌کنه، خوب گوش نمی‌ده بهش و صرفاً می‌خواهد حرفشو بزنه تا زمان مشاوره تموم شه. اونچه که اهمیت داره در اینجا اینه که اگه مشاور اصیل نباشه و مسائلشو با خودش حل نکرده باشه نمی‌تونه به مراجع خوب گوش بده و زخم‌های خودش حین صحبت مراجع بالا میاد. در نتیجه این مورد میتونه توی همدلی به شدت تاثیر داشته باشه.
رویکردهای مورد استفاده مشاور در روند درمانی
در اینجا می‌خواهیم به طور خیلی خلاصه با بعضی از این رویکردها که بیشتر رواج دارند آشناتون بکنیم. روانشناس خوب بهتره بر اساس رویکردی که در اون تخصص داره، مسیر جلسه درمانی رو پیش ببره تا به نتیجه موثر برسه.
روانکاوی: در رویکرد روانکاوی نقش مشاور پررنگ‌تره و هدف در رویکرد روانکاوی اینه که با کندوکاو گذشته دنبال حل مسئله مراجع باشیم و تلاش میشه سطح ناهشیار به هوشیار آورده بشه.
رفتاری: در رویکرد رفتاری تلاش بر اینه که الگوی رفتاری جدید سازنده ساخته بشه و جاشو به الگوهای رفتاری ناسازنده بده
شناختی- رفتاری: تلاش بر اینه که خطاهای شناختی مراجع کاهش پیدا کنه و بر روی الگوها و باورهای شناختی تمرکز میشه و تلاش بر اصلاح اون هست.
طرحواره درمانی: طرحواره مثل قابی هست که افراد دنیا رو با اون می‌بینند. در رویکرد طرحواره درمانی کمک میشه که افراد بتونن این قابو بشناسند و از چنگ قاب و عینک رها بشن.
مراجع محور یا شخص محور: در رویکرد شخص محور درمانگر نقشش آموزنده نیست درمانگر به شدت و خوب گوش میده و کمک میکنه به فهم اینکه چی داره می‌گذره برای مراجع و چه اتفاقاتی براش داره رخ میده. در اینجا نقش مراجع خیلی پررنگ‌تره.
آیا جنسیت در انتخاب در پیداکردن روانشناس خوب نقش داره؟
بله، انتخاب جنسیت تراپیست یکی از مواردی است که بسیاری از مراجعین به آن فکر می‌کنند. این تصمیم ممکن است به دلایل مختلفی مرتبط باشد، از جمله تجربه‌های گذشته، راحتی عاطفی یا ترجیحات فرهنگی و شخصی. در ادامه، دلایل و نکات مربوط به این انتخاب را توضیح داده ایم:
احساس راحتی و امنیت روانی
برخی افراد ممکن است با تراپیستی از جنسیت خاصی راحت‌تر باشند، زیرا حس می‌کنند بهتر می‌توانند با او ارتباط برقرار کنند یا در بیان مسائل حساس‌تر (مانند مشکلات جنسی، مسائل خانوادگی، یا تجربیات آسیب‌زا) آزادانه‌تر صحبت کنند.
به عنوان مثال: زنی که تجربه آزار جنسی داشته است، ممکن است ترجیح دهد با تراپیست زن کار کند، چون احساس امنیت بیشتری دارد.
یا برعکس: مردی که در رابطه با مردان دیگر مشکل اعتماد دارد، ممکن است به دنبال تراپیست مرد باشد تا این اعتماد را بازسازی کند.
تاثیر پیش‌زمینه فرهنگی و اجتماعی
در برخی فرهنگ‌ها یا جوامع، ترجیح جنسیت تراپیست به دلیل هنجارهای فرهنگی یا باورهای اجتماعی در انتخاب روانشناس خوب مطرح ومهم دانسته شده. به عنوان مثال: در جوامعی که صحبت درباره مسائل شخصی با جنس مخالف کمتر رایج است، ممکن است مراجعین تنها به تراپیست هم‌جنس خود مراجعه کنند.
ارتباط با موضوعات مورد بحث در جلسه درمانی
گاهی اوقات، موضوعاتی که در جلسات درمانی مطرح می‌شود، به جنسیت تراپیست مرتبط می‌شود. برای مثال در مسائل زناشویی یا خانواده، ممکن است یکی از طرفین بخواهد با تراپیستی از جنسیت خاصی صحبت کند تا احساس همدلی بیشتری داشته باشد. یا در تربیت فرزندان ممکن است مادری بخواهد با یک تراپیست زن که خودش مادر است، صحبت کند تا دیدگاه بهتری بگیرد.
نقش تجربیات گذشته در پیدا کردن تراپیست مناسب
تجربیات منفی یا مثبت مراجع با افراد یک جنسیت خاص، ممکن است در انتخاب تراپیست تاثیرگذار باشد. مثال: فردی که از پدر خود رفتارهای سخت‌گیرانه دیده است، ممکن است با یک تراپیست مرد احساس ناخوشایندی کند. یا برعکس: فردی که در گذشته از کمک‌های یک معلم زن بهره‌مند شده، ممکن است دوباره به تراپیست زن اعتماد کند.
تاثیر انتخاب بر کیفیت درمان
هرچند جنسیت تراپیست می‌تواند در ایجاد حس راحتی اولیه مهم باشد، اما مهارت و تجربه تراپیست از جنسیت او بسیار مهم‌تر است. ممکن است مراجع ابتدا به جنسیت تراپیست توجه کند، اما با گذر زمان، آنچه اهمیت بیشتری پیدا می‌کند، توانایی تراپیست در کمک به حل مشکلات اوست.
نکته مهم: آزادی تغییر تراپیست
مراجع باید بداند که اگر پس از شروع جلسات، احساس کرد انتخابش درست نبوده یا با تراپیست فعلی احساس راحتی ندارد، می‌تواند به تراپیست مناسب دیگری مراجعه کند. این موضوع کاملاً طبیعی و بخشی از فرآیند یافتن بهترین تراپیست برای هر فرد است.
کلام آخر
ما در این مقاله از جوونه در رابطه با این صحبت کردیم که چرا انتخاب درمانگر مناسب در روند بهبود مهمه و ویژگی درمانگر مناسب چیه و در آخر به برخی از رویکردهایی که در فرایند روان درمانی مورد استفاده قرار می‌گیره پرداختیم
برای مطالعه بیشتر درباره این موضوع میتونید منابع زیر رو مطالعه کنید:
The importance of finding a good therapist – and why it’s so difficult
سوالات متداول
تازه ترین برگ های جوونه
تازه ترین برگ های جوونه
گاهی در روابط عاطفی و جنسی، چالش‌ها و مسائلی به وجود می‌آید که ممکن است نتوانیم به تنهایی آن‌ها را حل کنیم. این مسائل می‌توانند از اضطراب‌ها و استرس‌های شخصی گرفته تا اختلافات در رابطه و نارضایتی‌های جنسی باشند.
اگه برای شما هم این سوال ها مطرحه که اصلا به چه شرایطی شرایط بحرانی میگن و ویژگی هاش چیه؟ بهتره تو شرایط بحرانی چه کارهایی انجام بدیم که آسیب بیشتری به سلامت روانمون نزنیم؟ افراد در شرایط بحرانی
آیا شما هم جزو افرادی هستید که وقتی از کسی دلخور میشید ناراحتی ها و کدورت ها رو در خودتون میریزید؟ شما چقدر خودتون رو توانمند در پذیرش و سازگاری با دیگران و عقاید متفاوتشون ارزیابی میکنید؟ تا چه
بلوار میرداماد، خیابان شاه نظری، کوچه ابن سینا، پلاک ۲، فضای کار اشتراکی ماجرا
