چرا نیاز است درباره فومو بدانیم؟

نویسنده: جوونه

تاریخ: 14 مهر 1403

شما هم این احساسو تجربه کردید که فکر کنید که بقیه دارن یه کار مهمی انجام میدن و اگه شما این کارو انجام ندید، ازشون عقب می‌افتین؟ یا شده کارایی رو انجام بدید که دلیل پشتش این باشه که چون همه اونو انجام دادن شما هم باید انجام بدید ؟ مثلاً چون همه تو بورس سرمایه‌گذاری کردن شما اون برهه هم بهتره توی بورس سرمایه‌گذاری کنید یا به این علت که چون همه فلان وسیله رو خریدن یا فلان لباسو دارن، شما هم باید اونو داشته باشید و اگه نداشته باشید احساس می‌کنید که یه فرصتی رو از دست دادین

اگه تو این موقعیت‌های مشابه قرار گرفتید پیشنهاد می‌کنیم که با مقاله امروز جوونه همراه باشید چون می‌خوایم درباره فومو صحبت بکنیم.

آنچه در این مقاله خواهید خواند

فومو چیست؟

فومو (fear of measing out)ترس از از دست دادن یا ترس از پشیمونی معنی میشه. یعنی شما ممکنه ترس از این داشته باشین که یه فرصتی رو از دست بدین؛ این فرصت می‌تونه دریافت اطلاعات، تجربه‌ چیزهای جدید یا تجربه چیزی، حضور در رویدادی و تصمیم‌هایی در زندگی گرفتن رو شامل بشه. مثل سرمایه‌گذاری یا فرصتی برای تعامل با دیگری.

شما اینطور اعتقاد دارید که این فرصت‌ها می‌تونستند زندگیتونو بهتر بکنند. و نگرانید که نکنه این‌ها رو از دست بدید یا ازش خبر نداشته باشید و منجر به این بشه که جا بمونید. همچنین فومو ممکنه خودش رو اینطور نشون بده که شما احساس بکنید که الان می‌تونستید در فلان وضعیت باشید یا وضع زندگیتونو بهتر بکنید و الان دیگران دارند تلاش می‌کنند به اون برسن و شما نگران این هستید که نکنه از دستش بدید یا از دست داده باشیدش.

فومو باعث میشه شما اینطور فکر کنین که وقتی کاری رو انجام ندین انگار از بقیه عقب میفتین و به واسطه این عقب افتادن و از دست دادن، هم زندگی خودتون بدتر می‌شه و هم فاصلتون از جامعه و بقیه بیشتر میشه یا اون‌ها از دید بالا به پایین بهتون نگاه می‌کنند و حس می‌کنید که متفاوت از جمع شدید.

فومو صرفا این احساس نیستش که ممکنه کارهای بهتری وجود داشته باشه که تو این لحظه می‌تونستین انجام بدین. بلکه این احساس رو هم شامل میشه که شما چیزی اساساً مهم رو که دیگران در حال حاضر تجربه می‌کنند از دست می‌دید. شما اینطور فکر میکنید که در حال حاضر دیگران یک تجربه شگفت‌انگیزی دارند و شما دارید اونو الان از دست می‌دید و اگه اون چیزو تجربه بکنید ممکنه که وضع زندگیتون بهتر بشه.

گیر کردن در فومو می‌تونه شما رو وارد یک سیکل نامعیوب بکنه و منجر به این بشه که بدون تحلیل وضعیت و در نظر گرفتن شرایط خود دست به انتخاب‌ها و تصمیم‌هایی بزنید که شما رو از مسیر و خواسته‌های اصلیتون دور بکنه و اضطراب بیشتری رو متحمل بشید و حالتون بدتر بشه.

تاریخچه فومو

فومو پدیده‌ای نیستش که اخیراً ایجاد شده باشه بلکه از دوران و زمان‌های دور بوده. در حالی که از قرن‌ها وجود داشته، در چند دهه گذشته بیشتر مورد مطالعه قرار گرفته و برای اولین بار در یک مقاله تحقیقاتی در سال ۱۹۹۶ توسط استراتژیست بازاریابی به اسم دکتر دان هرمان این واژه با عنوان ترس از از دست دادن ابداع شد و به کار گرفته شد.

با گسترش فضای مجازی و رسانه‌ها فومو به طور واضح بیشتر مورد مطالعه قرار گرفت و حتی بیشتر در بین مردم رواج پیدا کرد. انگار که رسانه‌ها عاملی بودند که منجر به تشدید فومو در بین افراد شدند. جوون ها بیشتر درگیر فومو هستن و تایم بیشتری رو در فضای مجازی می‌گذرونن و این میشه که حالشون بدتر میشه و ترس از از دست دادن و فومو بیشتر نمود پیدا میکنه.

مثال هایی از فومو

برای اینکه بهتر بتونید فومو رو درک بکنید، بیایید با چند تا مثال این وضعیت رو بیشتر شرح بدیم:

شرایطی وجود داره که افراد ممکنه که بیشتر درگیر فومو باشند. به عنوان مثال در زمینه تجارت ممکنه که فومو نمود بیشتری داشته باشه. نمونه خیلی واضحی که شاهد اون بودیم اینه که در یک دوره بورس و سرمایه‌گذاری خیلی بین مردم رواج پیدا کرد.

بسیاری از افراد بدون تحلیل وضعیت خودشون و صرفاً به این دلیل که همه داشتند یک کاری رو انجام می‌دادند و فکر می‌کردند سود داره، رفتن و بسیاری از سرمایه‌شون رو در بورس گذاشتند و چه بسا ضررهای بسیار زیادی رو متحمل شدن. این افراد در این شرایط درگیر فومو شده بودند؛ یعنی ترس از از دست دادن و ترس از عقب افتادن داشتند. انگار فکر می‌کردن که جا موندن و بقیه کاریو انجام میدن که می‌تونه زندگی رو بهتر بکنه و اگه اون شخص انجام نده عقب افتاده و از دست داده.

مثال دیگه‌ای که در فومو شاهد اون هستیم می‌تونه در زمینه مد باشه. به عنوان مثال لوازم آرایشی یا لباس یا چیزی از برندی رواج پیدا می‌کنه و افراد حس می‌کنند که اگه این رو نخرن، عقب افتادن و خرید این می‌تونه وضع زندگیشو بهتر بکنه یا وقتی می‌بینن که تعداد زیادی از افراد اینو خریدن انگار یک شکافی بین کسی که نخریده و کسی که خریده ایجاد می‌شه و انگار کسایی که اون محصولو نخریدن با سرعت و پیشرفت تو اون صنعت همراه نیستند.

عامل خیلی محسوسی که در فومو دیده می‌شه و نقش اساسی داره، رسانه‌ها هستند . ممکنه که رسانه‌ها اینطور جلوه بدن که یکی یا شخص معروفی داره کاری رو می‌کنه یا از محصولی استفاده میکنه و تو هم اگه می‌خوای زندگیت بهتر بشه بهتره که دنباله‌رو این شخص باشی. نمونه این رو در تبلیغات تلویزیونی میتونیم ببینیم.

انگار همه محصولی رو دارند و اگه شخص از اون کالا استفاده نکنه نمی‌تونه زندگی بهتری داشته باشه و در عین حال فکر می‌کنه کسایی که اون محصولو دارن زندگی بهتری دارند. حتی این می‌تونه تو حوزه پیشرفت و توسعه فردی هم جلوه‌گر بشه.

به عنوان مثال بعضی افراد فکر می‌کنند که اگه فلان کتاب خاصو نخونن، انگار که بقیه خوندن و فرصتی بوده زندگیشون بهتر شده و اون داره چیزی رو از دست میده. یا اگه توی فلان دوره خاص شرکت نکنه فکر می‌کنه که بقیه الان یه عالمه اطلاعات خاصو می‌دونن در جریانن و اون نمی‌دونه عقب افتاده و ممکنه که زندگیش وضع خوبی نداشته باشه.

فومو در فضای مجازی ممکنه به این صورت باشه که بقیه در فضای مجازی جایی میرن(کافه یا رستوران یا مکان گردشگری ای) و تبلیغ می‌شه و شما حس می‌کنید که اگه اونجا رو نرید، چیزی رو از دست دادید.

با توجه به اطلاعاتی که بیان شد شیوع فومو در نسل جوان و سن‌های پایین بیشتر از افرادی هستش که سنشون بالاتره. همچنین ممکنه که طبق پژوهش‌ها در آقایون فومو بیشتر رایج باشه نسبت به بانوان. انگار که جامعه چهارچوبی رو تعیین می‌کنه برای آقایان و فکر می‌کنند که اگه مطابق نباشند عقب می‌افتند.

پیامدهای فومو

فومو در صورتی که درمان نشه می‌تونه پیامدهای ناگواری به همراه داشته باشه. به عنوان مثال فرد می‌تونه درگیر این موارد بشه:

افسردگی
اختلال‌های اضطرابی( به ویژه اضطراب اجتماعی)
اهمیت بیش از حد به قضاوت مردم
کاهش کیفیت زندگی
کاهش عزت نفس
مقایسه ظاهر زندگی بقیه با باطن زندگی خود
ترس از طرد
لذت نبردن از زندگی
درگیر اعتیاد شدن
نقص در سایر عملکردها مانند شغلی تحصیلی و غیره
در نظر نگرفتن خواسته‌های خود و دیگر اطرافیان نزدیک و فرمان زندگی خود رو دست بقیه و نظراتشون دادن
مشکل در هویت یابی
به وجود آمدن طرحواره (مثل طرحواره وابستگی، طرحواره اطاعت و سایر طرحواره ها).

نشانه‌های فومو

ممکنه که فومو به دو صورت و با دو نشانه‌ در حیطه‌های متفاوت خودشو نشون بده

نشانه‌های فیزیولوژی

در این شرایط فرد خودکفایی و خود بسندگی لازم رو نداره. احتمال داره دچار طرحواره وابستگی و طرحواره اطاعت باشه و تحقیقات نشون دادند که هرچی رضایت روانشناختی از خود پایین باشه، احتمال ابتلا به فومو افزایش پیدا می‌کنه. فرد در این شرایط خودمختاری و خودپسندگی رو از دست میده و خودشو به اندازه لازم کافی نمی‌دونه.

فومو میتونه روی اهداف بلند مدت تاثیر منفی بذاره؛ فرد نمی‌دونه چی می‌خواد یا آیا واقعاً چیزی که می‌خواد مناسبشه؟ یا صرفاً بدلیل اینکه همه دارن این کارو پیدا می‌کنند و توی جامعه رواج پیدا کرده پیروی می‌کنه؟ به عنوان مثال چون شخصی که دوست صمیمیش بوده این رشته‌ رو رفته پس اونم باید این رشته رو درس بخونه. یا چون کسایی که زرنگن فلان رشته میرن پس اونم باید بره همون رشته، فارغ از اینکه علایقش هست یا استعداد داره یا نداره.

در این شرایط ممکنه ما شاهد این باشیم که فرد به دستاوردی می‌رسه ولی هیچ وقت حالش خوب نیست چون مسیری که خودش دوست داشته و واقعاً توش استعداد داشته یا لایقش بوده رو ادامه نداده.

نشانه های رفتاری و جسمانی

ممکنه که فومو اینطور خودشو نشون بده

هرچی بیشتر فرد با رسانه‌ها و فضای مجازی درگیر باشه، احساس اضطراب بیشتری می‌کنه و فکر می‌کنه که بقیه زندگیشون خوبه و دارن کارایی می‌کنن حالشون خوب بشه و اون اگه این کارو نکنه حالش بده و زندگیش نمی‌تونه خوب باشه و چیزی داره از دست میده و اضطراب زیادی رو تجربه می‌کنه . در نتیجه چرخه معیوبی که شکل می‌گیره اینه که برای اینکه با اضطرابش مواجه نشه یا با افسردگی و حال بدش مواجه نشه دوباره خودش رو با رسانه‌ها سرگرم می‌کنه و ممکنه که به واسطه این فوموی بیشتری رو تجربه بکنه.

این سیکل معیوب تا جایی ادامه پیدا می‌کنه که ممکنه فرد به سمت خود آرام بخش‌های منفک شده بره. یعنی به سیگار و مشروبات الکلی و موارد دیگه روی بیاره. ممکنه که اعتیاد به رسانه و گوشی پیدا بکنه و نتونه که لحظه‌ای گوشی رو از خودش دور بکنه. همچنین ممکنه که ترس از از دست دادن تو این افراد خیلی شایع باشه. در نتیجه اثر مخربی روی ارتباطاتشون می‌ذاره.

به عنوان مثال ممکنه که رقابت توشون بیشتر باشه، حسادت بیشتر بشه، نتونن صمیمیت واقعی و خوبی رو با دیگران شکل بدن و ارتباطاتشون رو از دست بدن. ارتباط‌های کوتاه مدت خیلی زیاده و مدام ممکنه نگران این قضیه باشن که تحقیر، تمسخر، طرد بشن و تنها بمونند.

ممکنه که تو این افراد ترس از نادیده گرفته شدن شایع باشه انگار اگه آنلاین باشند یه اعتباری بهشون بخشیده می‌شه و همچنین فومو می‌تونه در بلند مدت مشکلات جسمانی رو براشون به همراه داشته باشه. به عنوان مثال کار کردن زیاد با گوشی و رسانه‌ها فرم ساختار و اسکلت بدنو می‌تونه تغییر بده و زمینه گردن درد، کمردرد، چاقی، فشار خون، مشکلات قلبی وسایر بیماری‌ها رو به همراه داشته باشه و از میزان تمرکزشون بکاهه یا حتی برای سایر افراد این خطر رو به همراه داشته باشه که موقع رانندگی بخوان با گوشی کار بکنند و در نتیجه میزان تمرکز و دقتشون کاهش پیدا می‌کنه و تصادفات افزایش پیدا می‌کنه.

مطالعات همچنین نشون داده که استفاده از موبایل و رسانه‌ها می‌تونه اثر مخربی رو چرخه خواب و بیداری و مغز داشته باشه و در نتیجه این فرایند میزان اضطرابی که افراد تجربه می‌کنند و تمرکزی که روی محیط بیرون دارن، افزایش پیدا می‌کنه و در نتیجه نمی‌تونن روی رشد و پیشرفت خودشون سرمایه‌گذاری بکنن.

انگار بخشی از گروه بودن به افراد حس تعلق میده و فومو میتونه به نشانه طرد یا انزوا و تنهایی باشه. به دلیل اینکه این افراد فومو دارند میزان اضطراب زیادی رو تجربه می‌کنند و انگار مغزشون همیشه در حالت آماده باشه و مدام باید یه کاری بکنن. در نتیجه به مرور زمان ممکنه که به علت اضطراب زیاد دچار افسردگی و خستگی بشن.

راه‌های درمان و کاهش فومو

مراجعه به تراپیست

مراجعه به تراپیست کمک می‌کنه که علت ترس از فومو رو مشخص کنید. چیه که براتون مهمه؟ چرا پیروی از دیگران اهمیت داره براتون و درصورت پیروی نکردن چه حسی دارین؟

همچنین استفاده از رویکرد شناختی رفتاری و DBT می‌تونه کمک بکنه که اگه احساس منفی دارید چطور با احساس منفی کنار بیاید و کار درستو انجام بدید یا اینکه چه خطاهای شناختی دارید که منجر به اشتباه تصمیم گرفتن میشه و با آگاهی از اینا می‌تونین زندگی بهتری رو تجربه بکنید. همچنین مراجعه به تراپیست می‌تونه بهتون کمک بکنه که خودتونو بهتر بشناسید. بدونید علایق، خواسته‌ها و استعدادتون چیه و بتونید در اون راستا اقدام بکنید.

جوونه، پلتفرمی برای ارتقای سلامت روان و بهبود حال درونی آدماست. ما با گروهی از درمانگران متخصص و همدل، انواع مختلفی از خدمات مشاوره آنلاین روانشناسی رو ارائه می‌کنیم و برای حال خوب همراهانمون تلاش می‌کنیم.

کاهش استفاده از رسانه‌ها

مورد دیکه در کاهش فومو می‌تونه بهتون کمک بکنه اینه که میزان استفاده از رسانه‌ها و فضای مجازی رو کم بکنید یا آگاهانه از فضای مجازی استفاده بکنید. یعنی حواستون به مقایسه‌هاتون باشه و بدونید این چیزی که دارید می‌بینید ظاهر زندگی بقیه است و نباید با باطن زندگی خودتون مقایسه بکنید. همچنین بهتره که تایم استفاده از گوشی رو بتونید مدیریت بکنید و در اوایل صبح و اواخر شب از گوشی به هیچ عنوان استفاده نکنید.

تفکر نقاد

یکی دیگه از مواردی که می‌تونه درکاهش فومو کمک بکنه اینه که تفکر نقادو یاد بگیرید. تفکر نقاد یعنی اینکه هوشمندانه نقد بکنید هر چیزی رو و سریع باور نکنید و بر اساس ارزش‌های خودتون بتونید تصمیم بگیرید. نقادانه اندیشیدن می‌تونه تو کل فرایند زندگی و کاهش فومو بهتون کمک بکنه. به عنوان مثال شما تو تفکر نقاد می‌تونید کارها، رفتارها و نیازهاتون رو تحلیل کنید که آیا واقعاً این چیزی که الان می‌خواید انجام بدید نیاز و خواسته‌تونه ؟ اگه فلان کار رو انجام ندید یا فلان محصول رو نخرید چیزی از دست می‌دید؟

خودآگاهی

یکی از مواردی که می‌تونه در کاهش فومو موثر باشه اینه که فرد شناخت داشته باشه علایقش، ارزش‌هاش، اعتقاداتش چیه و بتونه خودش برای زندگی خودش تصمیم بگیره و اینطور نباشه که فرمون زندگیشو دست بقیه بده یا چون بقیه دارن یه کاری انجام میدن اون بخواد انجام بده. اینطوری فرد درگیر رقابت کاذب نمی‌افته و روی پیشرفت خودش تمرکز می‌کنه.

همچنین فردی که خودآگاهی کافیو داره، تلاش می‌کنه وقتی اضطراب داره یا حالش بده به روش درست با این احساساتش مواجه بشه نه اینکه برای فرار از اون‌ها به صفحات مجازی روی بیاره و اینجوری فوموش بیشتر بشه و فاصله بین خود واقعی و خود آرمانیشو افزایش پیدا بکنه.

تمرکز بر رشد

مورد دیگه‌ای که می‌تونه کمک بکنه اینه که فرد روی پیشرفت و رشد خودش سرمایه‌گذاری بکنه. تو حیطه ای براش وقت بذاره جلو ببره تا به مرور فاصله بین خود واقعی و آرمانیش کاهش پیدا بکنه.

شکرگذاری و قدردانی

یکی دیگه از تکنیک‌ها برای کاهش فومو شکرگزاری و قدردانیه. اینکه حواسمون و ذهنمون روی چیزهای مثبت باشه و همش نیمه خالی لیوانو نبینیم. علاوه بر اون مدیتیشن کردن هم می‌تونه مناسب باشه وکمک می‌کنه که سیستم لیمبیک آروم‌تر می‌شه و ما اضطرابمونو بتونیم بهتر مدیریت بکنیم.