شاخه:
چگونه خودآگاهی مان را افزایش دهیم؟
شاخه:
زندگی بدون شناخت واقعی از خود، مانند قدم زدن در تاریکی است؛ شما نمی‌دانید چرا به یک مسیر خاص می‌روید، چرا از برخی شرایط رنج می‌برید یا حتی چرا احساس خوشبختی نمی‌کنید. خودآگاهی این تاریکی را روشن میکند. این مهارت به شما قدرت میدهد تا خود را بشناسید، بفهمید چه چیزی شما را تحریک میکند، چه عواملی شما را خوشحال یا ناراحت میکند، و چگونه میتوانید زندگی‌ای معنادارتر و هدفمندتر بسازید.
اهمیت افزایش خودآگاهی از آنجا مشخص میشود که پایه تمام مهارت‌های زندگی، از تصمیم‌گیری گرفته تا مدیریت احساسات و ایجاد روابط عمیق‌تر، بر این توانایی استوار است. بدون تقویت سطح خودآگاهی، ما اسیر الگوهای ناخودآگاه می‌شویم، در چرخه‌های تکراری گرفتار می‌مانیم و نمی‌توانیم مسیر تغییر و رشد را پیدا کنیم. خودآگاهی نه‌تنها یک مهارت فردی، بلکه پایه‌ای برای رشد در تمام جنبه‌های زندگی است. اگر کنجکاوید بدانید چرا افزایش خودآگاهی تا این حد مهم است و چگونه میتواند مسیر زندگی شما را تغییر دهد و راهکارهای افزایش خودآگاهی چیست، با این مقاله از جوونه همراه باشید.
مزایای افزایش خودآگاهی چیست؟
خودآگاهی یعنی توانایی شناخت و درک احساسات، افکار و رفتارهای خود. این مهارت به شما کمک میکند تا از آنچه در درونتان میگذرد، آگاه باشید و بتوانید بهتر واکنش نشان دهید یا تصمیم بگیرید. حال تصور کنید در میان شلوغی‌های زندگی، توانایی داشته باشید که کاملاً متوجه احساسات، افکار، و رفتارهای خود باشید و بدانید چرا به شکلی خاص واکنش نشان می‌دهید.
خودآگاهی، این مهارت کلیدی، به شما کمک میکند تا زندگی‌تان را آگاهانه هدایت کنید، روابط معنادارتری بسازید و در سخت‌ترین شرایط، آرامش خود را حفظ کنید. این اهمیت تقویت سطح خودآگاهی را میرساند. در ادامه چند نمونه از مزایای افزایش خودآگاهی برایتان بیان شده تا شما به اهمیت ارتقا آن و کار بر روی خودآگاهی پی ببرید. این موراد عبارتنداز:
تنظیم هیجانی بهتر
احساسات به‌طور مداوم در زندگی ما جریان دارند، اما خودآگاهی کمک میکند تا این جریان را مدیریت کنیم. تحقیقات نشان داده‌اند که افزایش خودآگاهی، فعالیت بخش هیجانی مغز (آمیگدال) را کاهش داده و به قشر پیش‌پیشانی (که مسئول تفکر منطقی است) اجازه کنترل میدهد. به همین دلیلی خودآگاهی در این زمینه کمک میکند وقتی در شرایط بحرانی قرار میگیرید تصمیمات هیجانی نگیرید و بر خود کنترل داشته باشید.
به عنوان مثال تصور کنید در یک بحث خانوادگی عصبانی می‌شوید. خودآگاهی کمک میکند به جای فریاد زدن، کمی مکث کنید، عمق احساس خود را بشناسید (مثل ترس از نادیده گرفته شدن) و به جای پرخاشگری، با آرامش حرف بزنید.
تصمیم‌گیری‌های بهتر
چند بار تصمیم‌هایی گرفته‌اید که بعداً از آنها پشیمان شده‌اید؟ افزایش خودآگاهی کمک میکند از اشتباهات گذشته درس بگیرید و تصمیم‌های آگاهانه‌تر بگیرید. وقتی خودآگاه باشید، احساسات و ارزش‌های درونی شما در فرآیند تصمیم‌گیری حضور پیدا می‌کنند، نه فقط فشارهای بیرونی. به عنوان مثال فرض کنید در دوراهی تغییر شغل هستید. افزایش خودآگاهی به شما کمک میکند بفهمید آیا به خاطر علاقه به شغل جدید می‌روید یا فقط برای فرار از استرس شغل فعلی.
افزایش اعتمادبه‌نفس
وقتی نقاط قوت و ضعف خود را با تقویت سطح خودآگاهی بشناسید، تصویر واضح‌تری از خودتان خواهید داشت. این شناخت، احساس امنیت درونی را تقویت میکند و از مقایسه‌های مخرب جلوگیری میکند. افزایش خودآگاهی باعث میشود به جای اینکه مدام به دنبال تأیید دیگران باشید، از توانایی‌ها و ارزش‌های شخصی خود مطمئن شوید. به عنوان مثال به‌جای فکر کردن به اینکه “من به‌اندازه کافی خوب نیستم”، می‌دانید در چه چیزی مهارت دارید و چگونه روی نقاط ضعفتان کار کنید.
تقویت روابط بین‌فردی
افزایش خودآگاهی باعث میشود نه تنها احساسات و رفتارهای خود را بهتر درک کنید، بلکه بتوانید احساسات دیگران را نیز بهتر تشخیص دهید. این مهارت، پایه همدلی و ارتباط مؤثر را شکل میدهد. به عنوان مثال اگر در یک گفت‌وگو از زبان بدن شخص مقابل، احساس کردید او از دست شما ناراحت هست، میتوانید با آرامش و آگاهی از هیجانات خود با او گفتگو کنید و تلاش کنید از دید او به استانی نگاه کنید که منجر به ناراحتی او شده.
کاهش استرس
استرس بخش جدایی‌ناپذیر زندگی است، اما خودآگاهی میتواند شدت آن را کاهش دهد. مطالعات نشان داده‌اند که افزایش خودآگاهی، سطح هورمون استرس (کورتیزول) را کاهش میدهد و به تنظیم سیستم عصبی کمک میکند. اگر بخواهیم عینی تر این مبحث را توضیح دهیم، میتوان از این مثال استفاده کرد که وقتی استرس دارید، با شناخت محرک‌های آن، میتوانید بعد از شناسایی احساسات از راهکارهایی مثل تنفس عمیق و ذهن آگاهی، نوشتن احساسات یا ذهن آگاهی را اجرا کنید تا واکنشی در لحظه استرس تصمیم یا اقدامی انجام ندهید .
افزایش خلاقیت و حل مسئله
افزایش خودآگاهی باعث میشود به جای گرفتار شدن در احساسات منفی، با ذهنی بازتر به مشکلات نگاه کنید. این موضوع ارتباط مستقیمی با فعالیت ناحیه پیش‌پیشانی مغز دارد. همچنین به دلیل اینکه از هیجانات و احساساتتان آگاه هستید اجازه نمیدهید آنها زندگی شمارا کنترل کنند، در نتیجه این امر به شما کمک میکند که روش حل مسئله را در پیش بگیرید و راه های بهتری برای حل مسائل پیش رو به ذهن شما خواهد رسید.
شفقت با خود
با افزایش خودآگاهی، آگاهی از نیازها و محدودیت‌های خود به شما کمک میکند مرزهای سالمی برای خود ایجاد کنید و از خستگی عاطفی و ذهنی جلوگیری کنید. به عبارتی با تقویت سطح خودآگاهی شما مانند دوست مهربان با خودتان رفتار میکنید و نسبت به خود شفقت ورزی بیشتری دارید.
رشد شخصیت و توسعه فردی
افزایش خودآگاهی اولین قدم در مسیر رشد فردی است؛ چراکه بدون شناخت دقیق از خود، نمی‌توان تغییری ایجاد کرد. مثلاً با شناسایی عادات منفی خود، مثل اهمال‌کاری ، میتوانید برای اصلاح آنها برنامه‌ریزی کنید. اگر شما نقاط قوت یا ضعف خودرا نشناسید چگونه میخواهید در راستا تقویت و بهبودی آنها گام بردارید؟
افزایش رضایت از زندگی
تقویت سطح خودآگاهی شما را قادر می‌سازد لحظه‌های زندگی را بیشتر درک کنید و از آنها لذت ببرید. این موضوع با مفاهیمی مثل ذهن‌آگاهی (Mindfulness) مرتبط است. مثلاً وقتی در یک دورهمی دوستانه هستید، به‌جای فکر کردن به گذشته یا نگرانی درباره آینده، میتوانید حضور کامل در لحظه را تجربه کنید.
خودآگاهی مثل آینه‌ای است که تصویری از شما را نشان میدهد. هرچه این تصویر واضحتر باشد، مسیر زندگی‌تان نیز روشن‌تر و هدفمندتر خواهد شد. برای روشن شدن و واضحتر شدن تصویر باید در راستا تقویت سطح خوداگاهی گام هایی برداشت. به همین جهت افزایش خودآگاهی اهمیت زیادی پیدا میکند.
ابعاد خودآگاهی
خودآگاهی یعنی شناخت واقعی از آنچه در درون ما میگذرد؛ از احساسات گرفته تا افکار، رفتارها و حتی تأثیر محیط بر زندگی‌مان. برای تقویت سطح خودآگاهی، لازم است به ابعاد مختلف آن توجه کنیم، چراکه هر یک از این ابعاد مانند قطعات پازلی هستند که تصویر کامل و شفافی از ما می‌سازند.
ابعاد خودآگاهی شامل بخش‌های مختلفی است که هرکدام به نوعی به شناخت و درک بهتر از خود کمک می‌کنند. این ابعاد، زیرساخت اصلی خودشناسی هستند و هرچه در هرکدام از آنها عمیق‌تر شوید و برای افزایش خودآگاهی در هر بعد راهکارهایی پیشه کنید، کنترل بیشتری بر زندگی و تصمیمات خود خواهید داشت. در ادامه، این ابعاد را بررسی می‌کنیم و می‌بینیم چگونه میتوان از آنها برای تقویت سطح خودآگاهی بهره برد:
- آگاهی از احساسات (Emotional Awareness)
این بعد از خودآگاهی به توانایی شناسایی، درک و نام‌گذاری بر روی احساساتی که تجربه میکنید، اشاره دارد.
- شناخت افکار و باورها (Cognitive Awareness)
بعد دیگر خود آگاهی، درک افکار، باورها و الگوهای ذهنی که در تصمیم‌گیری‌ها و رفتارهای شما تأثیرگذار هستند، میباشد.
- آگاهی از ارزشها (Values Awareness)
آگاهی از ارزش ها در افزایش خودآگاهی یعنی شناخت آنچه که برای شما مهم و ارزشمند است و بر اساس آنها زندگی و اقدامات خود را ترتیب دادن.اگر ارزش‌های خود را نشناسید، ممکن است در مسیرهایی قدم بگذارید که با ذات و خواسته‌های واقعی شما سازگار نیست. به عبارتی ارزشها مثل قطب نما در زندگی ما هستند.
- شناخت الگوهای رفتاری (Behavioral Awareness)
این بعد از خوداگاهی یعنی آگاهی از اینکه چرا در موقعیتهای مختلف، به چه شکلی رفتار میکنید.
- آگاهی از نقاط قوت و ضعف (Strengths and Weaknesses Awareness)
توانایی شناسایی توانایی‌ها یا نقاط قوت و محدودیت‌ها یا نقاط ضعف خود.
- آگاهی از نیازها (Needs Awareness)
این بعد از خودآگاهی به شناسایی نیازهای فیزیکی، احساسی و ذهنی که برای رفاه و رضایت شما ضروری هستند، اشاره دارد. افزایش خودآگاهی در این زمینه به این علت اهمیت دارد که نادیده گرفتن نیازهای خود میتواند به خستگی، فرسودگی یا احساس نارضایتی شما منجر شود.
- آگاهی از تأثیر خود بر دیگران (Social Awareness)
این بعد به مفهوم شناخت اینکه رفتارها و کلمات یا اعمال شما چه تأثیری بر دیگران دارند، اشاره دارد. یکی از دلایل تقویت سطح خودآگاهی در این زمینه این است که افزایش خودآگاهی ، کلید روابط سالم‌تر و مؤثرتر را شکل میدهد.
- آگاهی از وضعیت بدنی و جسمانی (Physical Awareness)
توانایی درک اینکه اکنون در بدن شما چه میگذرد و درک سیگنال‌هایی که بدن شما می‌فرستد، مثل خستگی، استرس یا تنش.
- آگاهی از تأثیر محیط بر خود (Environmental Awareness)
این بعد از خوداگاهی به درک اینکه محیط اطراف، مثل افراد، مکان‌ها یا شرایط، چگونه بر حالت روحی و رفتاری شما تأثیر می‌گذارند، اشاره دارد. اگر بدانید محیط بر شما چه اثری می‌گذارد، میتوانید انتخاب‌های بهتری برای خود داشته باشید.
بطور کلی ابعاد خودآگاهی مثل قطعات یک پازل هستند که با کنار هم قرار دادن آنها میتوانید تصویری کامل از خود بسازید. هرچه در این ابعاد عمیق‌تر شوید و افزایش خودآگاهی در هر بعد داشته باشید، بهتر میتوانید زندگی‌تان را کنترل کنید، تصمیم‌های درستی بگیرید و روابطی سالم‌تر داشته باشید. این سفر به درون، گام‌به‌گام و دائمی است و به زمان نیاز دارد، اما هر قدم در آن، شما را به نسخه‌ای بهتر از خودتان نزدیک‌تر میکند.
راهکارهای افزایش خودآگاهی در هر یک از ابعاد
در ادامه برای هر یک از این ابعاد راهکارهایی آورده شده است:
تقویت خودآگاهی در زمینه احساسات
برای افزایش خودآگاهی در این زمینه به طور مفصل در انتها راهکارهایی بیان شده که میتوانید از آن بهره بگیرید.
تقویت خودآگاهی در زمینه افکار و باورها
برای شناخت بهتر افکار و باورهای خود و تقویت سطح خودآگاهی در این زمینه میتوانید راهکارهای زیر را اجرا کنید:
- افکارتان را تحلیل کنید. وقتی فکری به ذهنتان می‌آید، از خود بپرسید: «این فکر از کجا آمده؟ آیا منطقی است؟»
- الگوهای ذهنی را بازنگری کنید و به باورهایی که در تصمیم‌گیری‌ها و رفتارهایتان تأثیر می‌گذارند، توجه کنید.
- هر روز چند دقیقه وقت بگذارید هر چه در ذهنتان است را بنویسید تا از افکار تان یا حتی چرخه هایتان آگاه شوید. نوشتن امری بسیار سودمند است. شما حتی میتوانید با نوشتن پی ببرید که برای حل هر شرایط چه راهکارهایی را اتخاذ کرده اید یا چگونه تلاش کردید که اوضاع را بهتر کرده و حالتان را خوب کنید.
- از دیگران و اشخاص مهمتان، بازخورد بگیرید تا خودرا بتوانید بهتر بشناسید. گاهی باورهایی درباره خود داریم که بر اساس دیدگاه محدود خودمان شکل می‌گیرند. لازم به ذکر هست که همه ما نقاط کوری داریم که با بازخورد گرفتن از اطرافیان میتوانیم به آنها پی ببریم. البته لزوما هر آنچه آنها گفتند صحیح نیست و نیاز به تحلیل و بررسی دارد.
تقویت خودآگاهی در زمینه ارزش ها
راهکارهای افزایش خودآگاهی در این زمینه عبارتند از:
- ارزش‌های خود را لیست کنید. 5 مورد از مهم‌ترین چیزهایی که در زندگی برایتان اهمیت دارند را بنویسید.
- و سپس زندگی‌تان را بازنگری کنید. آیا رفتارها و تصمیم‌هایتان با ارزش‌هایتان هماهنگ هستند؟
- بررسی کنید چه چیزهایی باعث احساس خوشبختی یا ناراحتی شما میشود. این موارد اغلب به ارزش‌های شما مرتبط هستند.
- همچنین با اولویت بندی کردن امور، مشخص کنید کدام ارزشها باید در تصمیم‌گیری‌ها و امور روزمره‌تان نقش بیشتری داشته باشند.
تقویت خودآگاهی در زمینه الگوهای رفتاری
برای شناسایی و تغییر الگوهای رفتاری خود در زمینه افزایش خودآگاهی میتوانید از راهکارهای زیر استفاده کنید:
- رفتارهایتان را بررسی کنید: بعد از هر واکنش در موقعیتهای خاص یا تکرار شونده ، از خود بپرسید: «چرا این‌گونه رفتار کردم؟» یا « آیا جور دیگری وجود داشت که بتوانم رفتار کنم؟». آهسته کردن مراحل میتواند به شما در شناسایی این الگوها کمک کند. به عنوان مثال موقعیتی را به خاطر آورده و برای خودتان این موارد را بنویسید که در آن لحظه که چنین واکنشی غیر متعارف یا متعارف از خود نشان دادید، چه فکر و احساسی را تجربه میکردید و بدنتان چه چیزهایی را تجربه میکرد.
- همچنین خوب است که به رفتارهایی که در شرایط مشابه تکرار میشوند توجه کنید و سعی کنید دلیل آنها را بیابید.
- آخرین مورد در راهکارهای افزایش خودآگاهی در این زمینه ایجاد وقفه است. قبل از هر واکنش، بهتر است چند ثانیه مکث کنید تا آگاهانه‌تر رفتار کنید و بتوانید بر هیجانات و واکنش های خودکار از روی عادت غلبه کنید و آن را با رفتار دیگر جایگزین کنید. همچنین در افزایش خودآگاهی در این زمینه خوب است اگر مهارتی را بلد نیستید، آموزش دیده تا زمینه تغییر را ایجاد کنید. یا اگر فکر میکنید در سیکل کاذب گرفتار شدید مشاوره با درمانگر میتواند به شما کمک کند.
تقویت خودآگاهی در زمینه نقاط قوت و ضعف
برای شناخت و استفاده بهتر از توانایی‌ها یا نقاط قوت و رفع نقاط ضعف در افزایش خودآگاهی میتوانید از راهکارهای زیر بهره بگیرید:
- شناسایی نقاط قوت و ضعف خود از دید خود و افراد نزدیک میتواند در این زمینه به شما کمک کند و اولین گام برای کار بر روی نقاط قوت و ضعف، آگاهی از آنها است. سپس بررسی کنید کدام یک از این موارد میان آنچه شما از خود نوشتید با دیگران نوشته اند مشترک است؟ هرچه این موراد بیشتر باشد یعنی شما شناخت بهتری از خود دارید و توانستید بهتر خود را به دیگران نشان دهید.
- بعد از آن بهتر است برای افزایش خودآگاهی، ببینید کدام یک از نقاط قوت را میتوانید بیشتر در زندگی خود بکار ببرید تا به رشدتان کمک کند و برای آن برنامه ای ترتیب دهید و اقدام کنید.
- درباره نقاط ضعف هم خوب است این استراتژی را در پیش بگیرید: بر روی مواردی که میتوانید کار کنید، تلاش کنید که آن را ارتقا دهید و اگر بعضی موارد را نمیشود کاری کرد، صرف آگاهی از آنها و پذیرش شان و اقداماتی در راستا آنها ترتیب ندادن میتواند به شما کمک کند که از وقتتان درست استفاده کرده و رشد کنید.
- تحلیل موارد شکست و موفقیت میتواند به شما در زمینه شناسایی نقاط قوت و ضعف کمک کند.
تقویت خودآگاهی در زمینه نیازها
راهکارهای افزایش خودآگاهی برای درک و پاسخ بهتر به نیازهای جسمانی و احساسی به شرح زیر هستند:
- نیازهایتان را شناسایی کنید: به صدای درونی خودتان گوش دهید و بفهمید در حال حاضر کدام نیاز، نیاز به رسیدگی و توجه دارد؟ و بعد بر حسب شرایط در راستای آن گامی بردارید.
- هر روز زمانی را برای ارزیابی حال جسمی و روانی خود بگذارید. و به علائم بدن توجه کنید. بدن شما اغلب نشانه‌هایی از نیازهایش را به شما میدهد. مثلاً خستگی میتواند نشان‌دهنده کمبود خواب باشد.
- اگر کارهایی در طول روز کردید و سخت تلاشگر بوده اید، به خودتان پاداش های کوچک داده تا حالتان بهتر شود و انگیزه لازم را کسب کنید.
- خودتان را در اولویت قرار دهید و به نیازهای خود اهمیت دهید و برای برآورده کردن آنها زمان بگذارید. گاهی افراد، بویژه مادران، آنقدر غرق در برآورده کردن نیازهای بقیه میشوند که خودشان را فراموش میکنن. بهتر است این افراد زمانهایی را هم برای خود اختصاص دهند تا بعدا با انرژی بیشتر به سراغ وظایفشان بروند.
تقویت خودآگاهی در زمینه تأثیر بر دیگران
برای بهبود روابط و ارتباطات خود در افزایش خودآگاهی توصیه های زیر میتواند به شما کمک کند:
حتما بازخورد بگیرید و از دیگران بپرسید که رفتارهای شما چه احساسی را در آنها ایجاد میکند. در این راستا خوب است که به زبان بدن دیگران توجه کنید. حالت چهره و زبان بدن افراد اغلب نشان میدهد که رفتار شما چه تأثیری بر آنها گذاشته است.
گوش دادن فعال را تمرین کنید و صحبتهای دیگران را قطع نکنید یا با پیش داوری به سخنانشان گوش ندهید.
قبل از صحبت کردن، تأثیر احتمالی حرف‌هایتان را بر روی دیگران بررسی کنید.
تقویت خودآگاهی در زمینه وضعیت جسمانی
برای شناخت بهتر وضعیت بدن و سلامت جسمانی در افزایش خودآگاهی راهکارهای زیر پیشنهاد میشود:
- روزانه زمانی را برای توجه به بدن خود اختصاص دهید و ببینید در کدام قسمت‌ها تنش یا ناراحتی دارید.
- به انرژی خود توجه کنید. چه موقع بیشترین انرژی را دارید؟ چه چیزی باعث کاهش انرژی شما میشود؟
- فعالیت بدنی میتواند شما را به بدن خود نزدیک‌تر کند و آگاهی شما را افزایش دهد.
- درد، خستگی یا تنش‌های جسمانی را نادیده نگیرید و به آنها پاسخ دهید.
تقویت سطح خودآگاهی در هر یک از این ابعاد به شما کمک میکند زندگی‌تان را با آگاهی بیشتری هدایت کنید، تصمیم‌های بهتری بگیرید و روابط سالم‌تری داشته باشید. این فرآیند نیازمند توجه، تمرین و بازنگری مداوم است، اما نتیجه آن رشد فردی، آرامش و رضایتی پایدار است. امروز یکی از این ابعاد را انتخاب کنید و قدم کوچکی برای افرایش خودآگاهی خود بردارید.
تقویت سطح خودآگاهی نیازمند زمان، تمرین و شجاعت برای روبه‌رو شدن با خود واقعی است. هرکدام از راه‌های بالا می‌توانند گامی مؤثر در این مسیر باشند. نکته کلیدی این است که با تمرین منظم و صبورانه، به شناخت بهتری از خود برسید و زندگی‌تان را آگاهانه‌تر هدایت کنید.
تمرکز بر احساسات و نیازهای درونی برای تقویت خودآگاهی
احساسات و نیازهای درونی، پایه و اساس تجربه انسانی ما هستند و شناخت آنها کلید اصلی تقویت سطح خودآگاهی است. این عناصر درونی، رفتارها، تصمیم‌ها و حتی کیفیت روابط ما را شکل می‌دهند. وقتی بتوانید احساسات و نیازهای خود را بشناسید، آنها را درک کنید و پاسخ مناسبی به آنها دهید، در مسیر یک زندگی متعادل‌تر و آگاهانه‌تر گام برمیدارید. در ادامه، راهکارهایی در این مورد برای تقویت سطح خودآگاهی بیان شده:
شناسایی و درک احساسات
احساسات، بازتاب درونی شرایط و تجربیات ما هستند. گاهی اوقات این احساسات چنان سریع ظاهر میشوند که بدون درک علت، باعث واکنش‌هایی میشوند که ممکن است بعدها از آنها پشیمان شویم. برای تقویت سطح خودآگاهی، باید این احساسات را شناسایی و درک کنیم.
نام بردن از احساسات اولین گام در مدیریت آن‌هاست. وقتی احساس ناراحتی، خشم یا اضطراب میکنید، دقیقاً مشخص کنید که چه احساسی دارید. برای مثال: “من ناراحتم” یا “احساس ناامیدی دارم.” این کار به شما کمک میکند احساسات را واضحتر ببینید و با آنها بهتر کنار بیایید.
همچنین برای افزایش خودآگاهی خوب است که یک دفترچه داشته باشید و روزانه احساسات خود را بنویسید. به این سؤالات پاسخ دهید:
- امروز چه احساسی داشتم؟
- چه چیزی باعث این احساس شد؟
- آیا این احساس برایم آشناست؟
- این کار به مرور زمان الگوهای احساسی شما را آشکار میکند.
راهکار دیگر در تقویت سطح خودآگاهی در زمینه احساسات، توجه به بدن است. بدن شما اغلب قبل از ذهن به احساسات واکنش نشان میدهد. وقتی اضطراب دارید، ممکن است ضربان قلبتان تند شود. وقتی خشمگین هستید، تنش در عضلات خود حس میکنید. به این سیگنال‌ها توجه کنید تا سریع‌تر احساسات خود را شناسایی کنید.
در افزایش خودآگاهی در زمینه احساسات مهم است که وقتی در راستا آگاهی از احساسات گام برمیدارید، خود را با احساساتتان یکی نکنید، با آنها درگیر نشوید و خودتان را به افکارتان نچسبانید بلکه مانند ناظر به این احساسات و افکار توجه کرده و در خود پذیرش ایجاد کنید. یعنی فضایی بدهید که صرفا این احساسات باشند، نه اینکه بخواید آنها را سرکوب یا ازشان فرار کنید. همچنین تمرین ذهن آگاهی میتواند در این زمینه و افزایش بودن در زمان حال به شما کمک کند.
توجه به نیازهای درونی
نیازهای درونی، محرک اصلی رفتارها و احساسات ما هستند. این نیازها شامل نیازهای جسمانی (مثل غذا و استراحت)، عاطفی (مثل عشق و امنیت) و ذهنی (مثل چالش و رشد) و… میشوند. نادیده گرفتن این نیازها باعث نارضایتی و حتی فرسودگی میشود. یکی از راهکارهای افزایش خودآگاهی، آگاهی از این نیازهاست.
اولین قدم برای تقویت سطح خودآگاهی این است که به نیازهای فیزیکی خود اهمیت دهید. مثلاً اگر احساس خستگی میکنید، به جای نادیده گرفتن آن، زمانی برای استراحت در نظر بگیرید.
اگر نیاز به محبت یا حمایت دارید، به عزیزان خود مراجعه کنید و به‌صورت صریح نیازتان را بیان کنید. مثلاً بگویید: “من امروز روز سختی داشتم و نیاز دارم با کسی حرف بزنم.”
اگر احساس میکنید نیاز به چالش یا رشد دارید، برنامه‌ای برای یادگیری یا انجام فعالیت‌های جدید ترتیب دهید.
همچنین وقتی احساس شادی یا آرامش میکنید، به این فکر کنید که چه نیازی در این لحظه برآورده شده است. این شناخت به شما کمک میکند بیشتر به آن نیاز توجه کنید.
همچینین پرسیدن چنینی سوالاتی میتواند به شما در زمینه آگاهی از نیازتان کمک کند:
خودپرسشگری(از خود بپرسید):
- چه چیزی در زندگی‌ام کم دارم؟
- چه چیزی باعث شده امروز احساس خوبی نداشته باشم؟
- آیا به اندازه کافی برای نیازهای خودم وقت می‌گذارم؟
این سؤالات به شما کمک می‌کنند نیازهای واقعی خود را شناسایی کنید.
همچنین ذکر این نکته مهم است که در افزایش خودآگاهی لازم است به نیازهای مختلف خود (جسمانی، عاطفی و ذهنی) به اندازه کافی توجه کنید. اگر دائماً روی یک نیاز تمرکز کنید (مثلاً کار زیاد برای برآورده کردن نیاز به موفقیت)، ممکن است سایر نیازها نادیده گرفته شوند.
ایجاد عادات جدید برای تقویت خودآگاهی درباره احساسات و نیازها
برای اینکه افزایش خودآگاهی به بخشی از زندگی روزمره شما تبدیل شود، عادت‌های مفیدی ایجاد کنید:
هر روز صبح یا شب زمانی برای بررسی احساسات و نیازهای خود بگذارید. در طول روز، مکالمه‌ای آرام و مهربان با خود داشته باشید. مثلاً: “الان چه احساسی دارم؟ به چه چیزی نیاز دارم؟”. همچنین گاهی احساسات و نیازهای جدید با انجام فعالیت‌های متفاوت آشکار میشوند. برای مثال، امتحان یک کلاس جدید یا رفتن به یک مکان جدید میتواند به شما کمک کند نیازهای ناشناخته‌ای را شناسایی کنید.
کلام آخر
ما در این مقاله از جوونه درباره اهمیت و مزایای افزایش خودآگاهی نکاتی را گفتیم و به ابعاد خودآگاهی اشاره کردیم. همچنین در انتها برای ارتقا هر بعد راهکارهایی را پیشنهاد دادیم.
برای اطلاعات بیشتر میتوانید منابع زیر را مطالعه کنید:
تازه ترین برگ های جوونه
تازه ترین برگ های جوونه
زندگی بدون شناخت واقعی از خود، مانند قدم زدن در تاریکی است؛ شما نمی‌دانید چرا به یک مسیر خاص می‌روید، چرا از برخی شرایط رنج می‌برید یا حتی چرا احساس خوشبختی نمی‌کنید. خودآگاهی این تاریکی را روشن میکند. این
تا حالا پیش اومده توی یه مهمونی شلوغ یا جمع بزرگ باشی و حس کنی داری انرژی‌ت رو از دست می‌دی، حتی اگه همه چیز خوب پیش بره؟ ولی بعدش وقتی توی سکوت و خلوت خودت می‌شینی، انگار دوباره
آیا کودک شما هم موقع دور از شدن از شما بویژه موقع رفتن به مدرسه گریه میکنه و جدایی براش سخته؟ آیا از اینکه کودکتون مدام به شما چسبیده خسته و کلافه شدید؟ آیا شما کسی هستید که در
بلوار میرداماد، خیابان شاه نظری، کوچه ابن سینا، پلاک ۲، فضای کار اشتراکی ماجرا
