شاخه:
راهکارهایی برای غلبه بر ترس از صمیمیت
شاخه:
آیا تا به حال احساس کردهاید که در روابط عاطفیتان چیزی کم است؟ حتی زمانی که تمام تلاش خود را برای نزدیکتر شدن به شریک عاطفیتان میکنید، همچنان احساس میکنید که بین شما و او یک دیوار نادیدنی وجود دارد. آیا میترسید که به او زیاد نزدیک شوید یا او به شما زیاد نزدیک شود و در نهایت نزدیکی منجر به آسیب بیشترتان شود؟ این دیوار نامرئی میتواند ترس از صمیمیت باشد.
ترسی که شما را از آسیبپذیری و دلبستگی واقعی دور میکند، حتی وقتی که خودتان از آن آگاه نباشید. گاهی ترس از صمیمیت بهطور ناخودآگاه در شما شکل میگیرند و شما را از روابط عاطفی عمیق و صمیمی باز میدارند.اگر شما هم احساس میکنید که با وجود میل باطنیتان نمیتوانید از صمیمیت واقعی لذت ببرید و همواره از آن دوری میکنید، باید بدانید که این ترس نه تنها قابل شناسایی، بلکه قابل درمان است.
ترس از صمیمیت یک موضوع پیچیده و در عین حال قابل تغییر است؛ با شناخت ریشههای آن و به کارگیری تکنیکهای روانشناختی پیشرفته، میتوانید به تدریج بر این موانع غلبه کنید. در این مقاله از جوونه قرار است درباره ترس از صمیمیت بویژه ترس از صمیمیت در رابطه صحبت کنیم.
ترس از صمیمیت یعنی چه؟
در رابطه یکی از پیچیدهترین و دشوارترین مشکلات روانشناختی است که میتواند تأثیرات عمیقی بر کیفیت روابط عاطفی و اجتماعی افراد داشته باشد. ترس از صمیمیت در رابطه یا ترس از جدی شدن رابطه بهطور خاص در افرادی که با تجربههای گذشته دشواری روبهرو بودهاند، بیشتر به چشم میآید. ترس از صمیمیت زمانی به وجود میآید که فرد از برقراری ارتباطات عمیق و نزدیک با دیگران یا شریک عاطفیش احساس نگرانی و اضطراب میکند. این ترس معمولاً ناشی از تجارب یا باورهای درونی است که فرد در طول زمان آنها را شکل داده است. برای درک بهتر این پدیده، به بررسی مهمترین دلایل آن میپردازیم.
سوالاتی برای سنجش ترس از صمیمیت
برای شناسایی ترس از صمیمیت یا وابستگی در روابط، فرد میتواند از خود سوالاتی بپرسد که به او کمک کند تا الگوهای رفتاری و احساسی خود را شناسایی کند. این سوالات بر اساس نشانهها و ویژگیهایی که معمولاً افراد با ترس از صمیمیت یا وابستگی دارند طراحی شدهاند و میتوانند راهنمای خوبی برای خودکاوی باشند:
- آیا من به طور ناخودآگاه از نزدیک شدن به دیگران اجتناب میکنم؟
- آیا وقتی کسی میخواهد به من نزدیک شود یا در مورد احساسات و نیازهای من صحبت کند، احساس ناراحتی میکنم؟
- آیا از ابراز احساسات واقعیام به دیگران میترسم؟
- آیا نگران هستم که اگر احساسات واقعیام را به شریک عاطفیام نشان دهم، او مرا ترک کند یا قضاوت کند؟
- آیا وقتی رابطهای شروع میشود، به طور خودکار نگران آینده و اینکه ممکن است دچار درد و رنج عاطفی شوم، میشوم؟
- آیا احساس میکنم که روابط صمیمی میتواند به معنای از دست دادن استقلال من باشد؟
- آیا زمانی که شریک عاطفیام ناراحت یا آسیبدیده است، به جای حمایت از او، احساس میکنم که باید فاصله بگیرم؟
- آیا بهطور ناخودآگاه به شکلی رفتار میکنم که مانع از ایجاد روابط عاطفی نزدیک شود؟
- آیا برای دوری از نزدیک شدن به دیگران بهانه میآورم یا خود را مشغول میکنم تا از صمیمیت جلوگیری کنم؟
- آیا احساس میکنم که وابستگی به دیگران نشانهای از ضعف است؟
- آیا وقتی کسی از من میخواهد که به او تکیه کنم یا از او کمک بگیرم، احساس ضعف میکنم؟
- آیا نگران هستم که با وابستگی به کسی، هویت و خودمختاریام را از دست بدهم؟
- آیا ترس دارم که کسی در رابطه مرا ترک کند یا بهطور دائم از من جدا شود؟
- آیا بهطور مداوم نگران هستم که اگر به کسی اعتماد کنم، آن فرد مرا رها کند یا به من آسیب بزند؟
- آیا از اینکه کسی در رابطه برای من اهمیت زیادی قائل شود، احساس ناراحتی میکنم؟
- آیا اگر شریک زندگیام زیاد به من وابسته شود یا نیازهای عاطفی زیادی از من بخواهد، احساس میکنم که تحت فشار قرار میگیرم یا مجبورم که از او فاصله بگیرم؟
- آیا به سختی میتوانم به دیگران اعتماد کنم یا به راحتی به آنها اجازه نمیدهم که به من نزدیک شوند؟
- آیا به دلیل ترس از وابستگی یا دلبستگی، تمایل ندارم به کسی اجازه دهم که به من نزدیک شود یا با او رابطه عاطفی عمیقی برقرار کنم؟
با استفاده از این سوالات، فرد میتواند بهطور واضحتری الگوهای رفتاری خود را شناسایی کند. اگر فرد به تعداد زیادی از این سوالات پاسخ مثبت بدهد، ممکن است دچار ترس از صمیمیت باشد. شناسایی این الگوها اولین قدم در تغییر و درمان این مشکل است و میتواند به فرد کمک کند تا روابط بهتری را تجربه کند و از احساسات خود بهتر آگاه شود.
نشانه های ترس از صمیمیت در رابطه چیست؟
ترس از صمیمیت در رابطه میتواند به صورتهای مختلفی بروز پیدا کند. این نشانهها معمولاً نشاندهنده این هستند که فرد از ایجاد یا حفظ رابطههای عاطفی نزدیک و صمیمی میترسد و سعی دارد از آنها اجتناب کند. در ادامه، به برخی از نشانههای بارز ترس از صمیمیت بویژه ترس از صمیمیت در رابطه بیان شده:
اجتناب از نزدیکی عاطفی
افرادی که ترس از وابستگی در رابطه دارند، تمایل دارند که از نزدیک شدن عاطفی به دیگران خودداری کنند. این افراد ممکن است بهطور ناخودآگاه از برقراری ارتباط عمیق با شریک خود اجتناب کنند و در روابطشان فاصلهای عاطفی حفظ کنند. به عنوان مثال فرد از صحبت در مورد احساسات عمیق خود و یا در مورد مسائل شخصی اجتناب میکند، حتی وقتی شریک زندگیاش تمایل به اشتراکگذاری دارد.
ترس از آسیب یا طرد شدن
افرادی که ترس از صمیمیت دارند، معمولاً نگران این هستند که در رابطه آسیب ببینند یا طرد شوند. این ترس از طرد شدن میتواند باعث شود که آنها احساسات خود را مخفی کنند یا از نشان دادن آسیبپذیری خود اجتناب کنند.مثلا فرد از اینکه شریکش ممکن است او را ترک کند یا قضاوت کند، نگران است و به همین دلیل از نزدیکی بیشتر خودداری میکند.
مشکل در اعتماد به دیگران
ترس از صمیمیت معمولاً با مشکل در اعتماد به دیگران همراه است. فرد ممکن است احساس کند که دیگران او را نمیفهمند یا قادر به آسیب رساندن به او هستند، بهویژه زمانی که وارد روابط عاطفی نزدیک میشود. فرد برای اینکه آسیب نبیند، همواره در روابطش شکاک و بیاعتماد است و نمیتواند به شریک خود اعتماد کند.
احساس ناراحتی از نیازهای عاطفی شریک
افرادی که از ترس از صمیمیت دارند، زمانی که شریک عاطفیشان نیازهای عاطفیاش را ابراز میکند، احساس ناراحتی میکنند. آنها ممکن است این نیازها را تهدیدی برای استقلال یا امنیت خود ببینند. به عنوان مثال وقتی شریک زندگی فرد از او درخواست میکند که بیشتر در کنار او باشد یا بیشتر از احساساتش صحبت کند، فرد احساس فشار میکند و ممکن است از برآورده کردن این نیازها اجتناب کند.
بیمیلی به تعهد عاطفی
افرادی که از صمیمیت میترسند، ممکن است تمایلی به وارد شدن در تعهدات عاطفی طولانیمدت نداشته باشند. آنها از اینکه خود را به کسی متعهد کنند و احساس کنند که به شخص دیگری وابسته شدهاند، میترسند. پس فرد از تعهدات جدی در رابطه پرهیز میکند و به طور مداوم از درگیر شدن در رابطههای پایدار اجتناب میکند.
استفاده از دفاعهای روانی (مثل شوخی یا فاصله گرفتن)
افراد با ترس از صمیمیت زیاد، ممکن است از شوخیهای بیش از حد یا رفتارهای سطحی استفاده کنند تا از ورود به مسائل عاطفی عمیق اجتناب کنند. این افراد ممکن است بهطور ناخودآگاه از فاصلهگذاری عاطفی استفاده کنند. مثال آن این است که وقتی صحبت به سمت مسائل جدی عاطفی میرود، فرد به شوخی میپردازد یا از بحث خارج میشود.
احساس ناتوانی در نشان دادن آسیبپذیری
یکی از نشانههای بارز ترس از صمیمیت در رابطه ، ناتوانی در نشان دادن آسیبپذیری است. این افراد به سختی میتوانند احساسات منفی خود مثل غم، ترس یا نگرانی را با شریک زندگیشان به اشتراک بگذارند. پس وقتی فرد احساس ناراحتی یا غم میکند، از بیان آن به شریکش خودداری میکند و ترجیح میدهد که این احساسات را پنهان کند.
دچار شدن به اضطراب در روابط نزدیک
افرادی که از صمیمیت میترسند، ممکن است در مواقعی که رابطه به سمت عاطفیتر و نزدیکتر شدن میرود، دچار اضطراب شوند. این اضطراب ممکن است ناشی از ترس از از دست دادن کنترل یا آسیبپذیری باشد.
احساس عدم لزوم به ارتباط عاطفی نزدیک
افرادی که از صمیمیت میترسند، ممکن است باور داشته باشند که نیازی به رابطه عاطفی نزدیک و صمیمی ندارند و احساس کنند که به خوبی میتوانند بدون آنها زندگی کنند. به عنوان مثال فرد ممکن است بگوید که “من نیازی به هیچ کس ندارم” یا “من خیلی خوشحالم که مستقل هستم” و از ارتباطات عاطفی عمیق خودداری کند.
دلایل ترس از صمیمیت در رابطه
در اینجا به برخی از این دلایل به طور مختصر اشاره خواهیم کرد. این موارد عبارتند از:
تجارب آسیبزا گذشته و طرد عاطفی
یکی از عوامل اصلی ترس از صمیمیت در رابطه ، تجربههای آسیبزای عاطفی در گذشته است. تحقیقات روانشناسی نشان میدهد که افرادی که در دوران کودکی یا بزرگسالی تجربههایی مانند طرد شدن، خیانت قبلی یا بیتوجهی از سوی والدین، شریک عاطفی خود داشتهاند، بهطور ناخودآگاه و طبیعی از ایجاد صمیمیت در روابط آینده خود میترسند.
افرادی که ترس از جدی شدن رابطه دارند ممکن است، اینطورفکر کنند که ایجاد ارتباط نزدیک با دیگران به معنای آسیبپذیری است و در نتیجه ترجیح میدهند که از ایجاد این نوع روابط اجتناب کنند. برای مثال، اگر فردی در کودکی بهطور مکرر از سوی والدین یا مراقبین خود طرد شده باشد، ممکن است این تجربه باعث شود که در بزرگسالی، در روابط عاطفی به سختی بتواند به کسی اعتماد کند.
ترس از آسیبپذیری و ناتوانی در ابراز احساسات
ترس از آسیبپذیری یکی دیگر از دلایل مهم ترس از صمیمیت است. آسیبپذیری در روابط به معنای به اشتراک گذاشتن احساسات عمیق و افکار شخصی با فرد دیگر و خود واقعی بودن نزد آن شخص است و شما هنگام بیان این موارد احساس ضعف و قدرت کم داشتن را تجربه میکنید. اما برای بسیاری از افراد، این کار ترسناک است. بهویژه کسانی که در گذشته تجربههای منفی حین یا بعد از ابراز احساسات داشتهاند (مثل مورد قضاوت قرار گرفتن یا رد شدن)،ممکن است از نزدیک شدن و نشان دادن جنبههای درونی خود ترس داشته باشند.
در چنینی شرایطی ممکن است فرد احساس کند که اگر احساسات واقعی خود را نشان دهد، مورد آزار یا طرد قرار میگیرد یا برای شخص مقابل اهمیتی ندارد و گاها تحقیر شده.
عدم اعتماد به نفس و احساس ناتوانی در لایق بودن عشق
یکی از دلایل رایج ترس از صمیمیت در رابطه، عدم عزت نفس است. افرادی که خود را لایق محبت و عشق نمیدانند و در گذشته والدین با آنها درست رفتار نکرده و او را اذیت کرده اند، ممکن است نسبت به روابط صمیمی یا فرصت دادن به دیگری برای جبران خلاء درونی اش مقاومت کنند. آنها میترسند که مبادا دوباره آسیب ببینند. افزادی که ترس از جدی شدن رابطه دارند، به دلیل احساس ناتوانی در دریافت عشق یا پذیرش، از خود دفاع کرده و تمایلی به نزدیک شدن به دیگران ندارند.
ترس از وابستگی و از دست دادن استقلال
برخی افراد بهویژه افرادی که تجربههای منفی از روابط وابسته داشتهاند، از ایجاد صمیمیت ترس دارند چون نگرانند که در روابط عاطفی استقلالشان مخدوش شود. این افراد ممکن است بهطور ناخودآگاه احساس کنند که صمیمیت در یک رابطه به معنای از دست دادن تمام آزادی فردی و اتکاء به دیگری است.
این ترس میتواند ناشی از تجارب ناخوشایند در گذشته باشد، مانند روابطی که در آنها افراد نتواسته اند به تعادل بین وابستگی و استقلال برسند و مرزهایی برای یکدیگر تعیین نکرده اند. همچنین یکی از عوامل بسیار مهم که در تشدید نذس از صمیمیت نقش دارد، مشاهده و الگو برداری و نتیجه گیری از رفتار والدین است. وقتی خود والدین اینگونه نباشند و مرزهایی نداشته باشند یا در رابطه هویت خود را فراموش کرده باشند منجر به این تصور در فرزند میشود که اگر او ازدواج کند جلوی آزادیش گرفته میشود و مانند والدینش میشود.
ترس از تغییر و عدم پذیرش خود
در برخی موارد، افراد ترس از وابسته شدن در رابطه را دارند چون نگران تغییر در هویت خود یا از دست دادن ویژگیهایی هستند که باعث میشود احساس راحتی و امنیت کنند. ترس از صمیمیت میتواند ناشی از این احساس باشد که اگر در یک رابطه نزدیک قرار بگیرند، ممکن است بخشی از ویژگیهای شخصیتی خود را از دست بدهند یا مجبور به تطبیق شدن با انتظارات دیگران شوند. این افراد ممکن است بهطور ناخودآگاه ترجیح دهند از صمیمیت دوری کنند تا بتوانند خود را در موقعیتهای آشنا و کنترلشده حفظ کنند.
ارتباط ترس از صمیمیت با طرحواره
افرادی که از نزدیک شدن به دیگران یا شریک عاطفی میترسند، ممکن است نگران این باشند که در روابط عاطفی آسیب ببینند و شخص مقابل برود و دوباره تنها شوند یا نکند با قصد آسیب زدن به او نزدیک میشود. اگر فرد این الگو را داشته باشد انگار لنزی به چشمش زده و زاویه دید او به دنیا اینگونه است. در اصطلاح به این لنز طرحواره میگوییم و این افراد با این ترس ها ممکن است درگیر طرحوارههای بیاعتمادی و رهاشدگی باشند. همچنین افرادی که باور دارند که شایسته محبت یا توجه نیستند، و به همین دلیلی ترس از صمیمیت دارند ممکن است درگیر طرحواره نقص و شرم باشند.
راهکارهایی برای کاهش ترس از صمیمیت
برای افرادی که ترس از صمیمیت در رابطه دارند، چندین راهکار وجود دارد که میتواند به آنها کمک کند تا ترسهای خود را شناسایی کرده و بر آنها غلبه کنند. در اینجا به برخی از این راهکارها اشاره شده. این موارد عبارتند از:
شناسایی و پذیرش ترسها
اولین گام در غلبه بر ترس از صمیمیت، شناسایی و پذیرش این ترسهاست. اگر فرد متوجه شود که از نزدیک شدن به دیگران میترسد یا از ابراز احساسات خود اجتناب میکند، میتواند گامهای عملیتری بردارد. بهتر است فرد، خود را ارزیابی کنید و احساسات و ترسهای خود را شناسایی کنید. توجه به دو نکته در این امر به شما یاری میرساند:
- وقتی احساس میکنید که از صمیمیت یا نزدیکی عاطفی دوری میکنید، از خود بپرسید که دلیل این ترس چیست.
- به این فکر کنید که آیا این ترس از تجربیات گذشته ناشی میشود یا از پیشفرضهای نادرست درباره روابط است.
گام به گام پیشروی کردن
اگر ترس از صمیمیت شدید است، بهتر است بهطور تدریجی بهسمت نزدیکی عاطفی پیش بروید. این به فرد کمک میکند تا بهطور تدریجی از اضطرابهای خود کاسته و به روابط عاطفی نزدیکتر شود.
به عنوان مثال شروع به اشتراکگذاری احساسات کوچک و غیر تهدیدکننده کنید، مثلاً یک روز خوب یا یک فکر مثبت را با شریک زندگیتان در میان بگذارید. بهتدریج مسائلی که احساس راحتی بیشتری با آنها دارید را با دیگران در میان بگذارید.
کار بر روی ایجاد اعتماد
برای کاهش ترس از صمیمیت، باید اعتماد به دیگران را در روابط خود تقویت کنید. این اعتماد به افراد کمک میکند تا احساس امنیت بیشتری در رابطه داشته باشند و از آسیبپذیری خود نترسند.
تغییر باورهای محدودکننده
افرادی که از صمیمیت میترسند، معمولاً باورهای منفی یا محدودکنندهای در مورد روابط دارند. این باورها ممکن است شامل احساس ناتوانی در ایجاد یا حفظ روابط عاطفی باشند. تغییر این باورها میتواند در ایجاد صمیمیت موثر باشد. شناسایی باورهایی که به شما در مورد روابط آسیب میزنند (مثلاً “نمیتوان به کسی اعتماد کرد” یا “افراد همیشه مرا ترک میکنند”) میتواند در این راستا به شما کمک کند.
مشاوره
گاهی ترس از صمیمیت ناشی از تجربیات گذشته یا طرحوارههای ناسازگاری است که در دوران کودکی در ما شکل گرفتهاند. در چنین مواردی، مراجعه به یک مشاور یا روانشناس میتواند به فرد کمک کند تا به ریشههای این ترسها پی ببرد و راهکارهای مؤثری برای تغییر آنها پیدا کند. روانشناسان با استفاده از رویکردهایی مانند طرحوارهدرمانی یا درمان شناختی-رفتاری میتوانند به فرد کمک کنند تا باورهای محدودکنندهاش را تغییر دهد.
داشتن صبر و تقویت خودمراقبتی
تغییر در رفتارها و احساسات زمان میبرد. بنابراین، فرد باید صبور باشد و به خود فرصت دهد تا در محیطی امن و حمایتی به تدریج این تغییرات را ایجاد کند. به خود یادآوری کنید که ایجاد روابط صمیمی و نزدیک زمان میبرد و نباید خود را تحت فشار قرار دهید. به احساسات خود احترام بگذارید و با خود با محبت رفتار کنید. همچنین وقتی احساس میکنید که ترس یا اضطراب به سراغتان میآید، از تکنیکهای آرامسازی مثل تنفس عمیق یا مدیتیشن استفاده کنید.
سنجیده ابراز کردن
برای مدیریت ترس از صمیمیت بهتر است که سنجیده عمل کنید و هر حرفی را نزد هر کسی برای بهبود ترستان به زبان نیاورید. برخی افراد که فاقد مهارت همدلی هستند یا شنونده خوبی نیستند با رفتارهایشان ممکن است به شما آسیب بیشتری زده و منجر به تقویت ترستان شوند. پس وقتی میخواهید آسیب پذیری را تمرین کنید حواستان به اتنخاب شخص مناسب باشد.
کلام آخر
در این مقاله از جوونه درباره ترس از صمیمیت بویژه ترس از صمیمیت در رابطه صحبت کردیم و راهکارهایی را برای کاهش این ترس بیان کردیم.
برای شناخت بیشتر میتواند منابع زیر را مطالعه کنید:
تازه ترین برگ های جوونه
تازه ترین برگ های جوونه
ممکنه همیشه احساس خستگی کنید، حتی وقتی خوابیدید یا استراحت کردید. کارهایی که قبلاً ازشون لذت میبردید، مثل دیدن دوستان یا کارهای خلاقانه، دیگه جذاب به نظر نرسند. شاید به خودتون بگید «دیگه نمیتونم ادامه بدم»، چون احساس میکنید
وقتی کسی که دوستش داریم درگیر افسردگی میشه، ممکنه احساس کنیم که نمیدونیم باید چطور بهش کمک کنیم. شاید کلمات مناسب برای بیان همدلی پیدا نمیکنیم، یا میترسیم که با گفتن چیزی اشتباه، وضعیتش بدتر بشه. افسردگی میتونه فرد
استرس و اضطراب یک واکنش طبیعی بدن به تهدید یا چالشهاست. همچنین استرس و اضطراب معمولاً به عنوان یکی از بزرگترین دشمنان سلامتی و آرامش ذهنی شناخته میشود. اما آیا استرس و اضطراب همیشه بد است و باید جلوی