اضطراب در نوجوانان و علائم اضطراب نوجوانی

همه‌ی ما می‌دانیم که نوجوانی دوره‌ای پرچالش است چرا که افراد نوجوان در این دوره اولین قدم‌های خود را در پی ساخت و کشف شخصیت خود در بزرگسالی برمی‌دارند و هم‌زمان با آن از دوره‌ی امن و شاد کودکی در حال دورشدن هستند و با آن وداع می‌گویند.

یکی از عمومی‌ترین چالش‌هایی که نوجوانان با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند می‌تواند مشکلات ناشی از بروز اضطراب باشد، البته این نکته حائز اهمیت است که گاهی وجود اضطراب در نوجوانان نشانه‌های آشکاری ندارد و برخی نوجوانان حتی این نشانه‌ها را به‌صورت ماهرانه پنهان می‌کنند.

در این مقاله از جوونه قصد داریم تا با هم بیشتر درباره‌ی اضطراب در نوجوانان، علائم اضطراب در نوجوانان و راه های درمان اضطراب نوجوانی بخوانیم. پس اگر در اطراف خود نوجوانی دارید که می‌خواهید به او کمک کنید تا بتواند راحت‌تر از این مسیر پرپیچ‌وخم عبور کند بهتر است تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید!

اضطراب چیست؟

قبل از اینکه به سراغ موضوع اصلی متن یعنی اضطراب در نوجوانان برویم بیایید با هم از دیدگاه زیستی نیز اضطراب را بررسی کنیم. اضطراب هم حالت ذهنی و هم جسمی انتظارات منفی است که از نظر ذهنی با افزایش برانگیختگی و از نظر جسمی با فعال‌شدن چندین سیستم بدن برای کمک به مقابله با یک موقعیت ناشناخته و نامطلوب است.

احساسات شناختی ترس در انتظار برخی از نتایج بد، و احساسات فیزیکی مانند بی‌قراری و ضربان قلب برای ناراحتی طراحی شده‌اند. منظور از اضطراب جلب‌توجه و تحریک شما برای ایجاد تغییرات لازم برای محافظت از چیزی است که به آن اهمیت می‌دهید. حملات گاه‌به‌گاه اضطراب طبیعی است و حتی می‌تواند سازنده باشد. اضطراب را می‌توان بهایی دانست که ما انسان‌ها برای داشتن توانایی تصور آینده می‌پردازیم.

در ادامه‌ی موضوع اضطراب و چالش‌های آن به این سؤال باید پاسخ دهیم که چه زمانی اضطراب به یک اختلال تبدیل می‌شود؟

نشانه های یک اختلال اضطرابی

اضطراب مداوم، فراگیر یا بیش از حد می‌تواند زندگی روزمره را مختل کند، چه در مدرسه، چه در محل کار، چه با دوستان. تقریباً یک‌سوم بزرگسالان در ایالات متحده در مقطعی از زندگی خود با اضطراب خارج از کنترل دست‌وپنجه نرم می‌کنند.

اضطراب اغلب با افسردگی همراه است و این دو علائم مشترک دارند و بسیاری از مسیرهای مغزی مشابهی را در بر می‌گیرند. زیست‌شناسی می‌تواند به آسیب‌پذیری در برابر اضطراب کمک کند، مانند تجربیات دوران کودکی و آسیب‌های اولیه و نیز شیوه‌های فرزندپروری مانند محافظت بیش از حد.

ازبین‌بردن کامل اضطراب نه ممکن است و نه مطلوب، زیرا نقش مهمی در هوشیاری و زنده نگه‌داشتن ما دارد. درمان برای حفظ اضطراب در سطوح قابل‌کنترل انجام می‌شود. اضطراب را می‌توان با موفقیت با استفاده از رواندرمانی، دارو یا هر دو درمان کرد. اقدامات سبک زندگی مانند ورزش منظم و تنفس عمیق نیز در کنترل اضطراب بسیار مهم هستند.

چرا امروزه اضطراب در نوجوانان شایع تر شده است؟

باید گفت که اضطراب در حال حاضر مشکل اصلی سلامت روان در سراسر جهان است و میزان بروز اضطراب در نوجوانان همچنان در حال افزایش است. تعداد فزاینده‌ای از کودکان و نوجوانان مبتلا به این اختلال تشخیص داده می‌شوند.

یکی از دلایلی که اغلب برای افزایش عمومی اضطراب ذکر می‌شود، بار عدم‌اطمینان در تقریباً هر حوزه از زندگی مدرن است، در پاسخ به مجموعه‌ای از تغییرات اقتصادی و فرهنگی. عدم‌اطمینان باعث اضطراب نمی‌شود، اما زمینه پرورش آن را فراهم می‌کند.

دو عامل مهمی که در ایجاد اضطراب نوجوانی نقش دارند، شیوه‌های فرزندپروری است که بیش از حد از کودکان محافظت می‌کند و افزایش رسانه‌های اجتماعی. فناوری فرصت‌های جدیدی را برای ارتباط افراد فراهم می‌کند، اما همچنین منجر به تجربیات جدیدی از مقایسه منفی اجتماعی و مسیرهای جدیدی برای طرد اجتماعی می‌شود.

اضطراب در نوجوانان

حالا بعد از خواندن مطالب بالا درباره‌ی اضطراب و اطلاعات مختصری که درباره‌ی اضطراب به دست آوردیم با هم نگاهی به اضطراب نوجوانی می‌اندازیم. در اینجا باید بگوییم که نوجوانان مضطرب با کودکان مضطرب متفاوت هستند. وقتی بچه‌ها کوچک‌تر هستند، بیشتر نگران چیزهایی مانند تاریکی، هیولاها یا اتفاق بدی هستند که برای والدینشان می‌افتد. اما نوجوانان بیشتر نگران خودشان هستند.

همچنین اضطراب در نوجوانان اغلب به نظر کمال‌گرایی است. نوجوانان ممکن است از عدم موفقیت در مدرسه یا ورزش بترسند. یا ممکن است در مورد اینکه دیگران در مورد آنها چه فکر می‌کنند بسیار نگران باشند. همچنین برای نوجوانان رایج است که نگران بدن خود باشند. قبل یا بعد از بلوغ یک چالش و محرک بزرگ است.

برخی از نوجوانان مضطرب برای مدت طولانی در حال مبارزه با اضطراب هستند، اما اوضاع باگذشت زمان بدتر می‌شود اگر به آنها کمک تخصصی نشود. مواقع دیگر، بچه‌هایی که قبلاً مضطرب نبودند، ناگهان در نوجوانی شروع به مضطرب شدن می‌کنند. اضطراب اجتماعی و حملات پانیک دو نوع اختلال اضطرابی هستند که اغلب در سال‌های نوجوانی شروع می‌شوند.

تشخیص اضطراب نوجوانی ممکن است سخت باشد؛ زیرا نوجوانان در پنهان‌کردن احساسات خود خبره هستند. علائم نیز از فردی به فرد دیگر متفاوت است. برخی از نوجوانان تمایل دارند از چیزها اجتناب کنند. دیگران تحریک‌پذیرتر هستند یا اطرافیانشان را سرزنش می‌کنند. آنها ممکن است از رفتن به مدرسه امتناع کنند یا از معده درد و سردرد بسیار شکایت کنند.

اضطراب نوجوانی یا اضطراب دوران کودکی چه تفاوتی دارد؟

نوجوانان مضطرب با کودکان مضطرب متفاوت هستند. در هر مرحله از رشد، کودکان نگرانی‌ها و آسیب‌پذیری‌های متفاوتی دارند. کودکان کوچک‌تر مستعد اضطراب در مورد چیزهای بیرونی هستند؛ مانند حیوانات یا حشرات، تاریکی، هیولاهای زیر تخت، یا اتفاق بدی که برای مادر و پدر اتفاق می‌افتد. اما نوجوانان بیشتر نگران خودشان هستند؛ عملکردشان در مدرسه یا ورزش، اینکه دیگران چگونه آنها را درک می‌کنند، تغییرات بدنشان.

برخی از نوجوانان مضطرب تا زمان رسیدن به سنین نوجوانی سال‌ها مضطرب بوده‌اند. شاید والدین از این موضوع آگاه بوده‌اند، اما کودک با وجود ناراحتی خود به‌خوبی عمل می‌کند، بنابراین هیچ کاری برای آن انجام نشده است. یا کودک درمان شده است و اوضاع نیز به طبع بهتر شده است.

اما ازآنجایی‌که در دوره راهنمایی و دبیرستان از آنها بیشتر انتظار می‌رود، و با افزایش تمرکز روی همسالان خود، اضطراب می‌تواند دوباره ظاهر شود و شدیدتر شود و برخی از نوجوانانی که کودکان مضطربی نبودند دچار انواع اضطراب در دوران نوجوانی می‌شوند، از جمله اضطراب اجتماعی و حملات پانیک.

موضوع افکار اضطرابی در نوجوانان چیست؟

1- عملکرد خود

جری بابریک، دکترا، روان‌شناس بالینی در مؤسسه Child Mind که در زمینه اضطراب و OCD تخصص دارد، توضیح می‌دهد: «ما ترس زیادی از عملکرد خوب نمی بینیم. بسیاری از اضطراب‌ها به سمت کمال‌گرایی یا نیاز به انجام بهترین کار در مدرسه می رود که حتی فراتر از یک اخلاق کاری شدید است.»

حتی وقتی والدین گزارش می‌دهند که از بچه‌ها می‌خواهند که در مورد پذیرش دانشگاه استرس نداشته باشند، نوجوانان می‌گویند که فشار زیادی را برای دریافت آن‌ها احساس می‌کنند.

2- دیگران چگونه آنها را می‌بینند

دکتر بابریک خاطرنشان می‌کند: “هر نوجوان نسبت به نحوه درک و دیده شدن خود آگاهی و هوشیاری خاصی دارد.” این فقط بخشی از فرایند نوجوانی است، اما برخی از بچه‌ها آن را با اضطراب تجربه می کنند. نتیجه می‌تواند اضطراب اجتماعی ناتوان‌کننده باشد. آنها واقعاً بیش از حد نگران خواهند بود که آیا ممکن است به‌عنوان ناتوان یا احمق دیده شوند یا واقعاً نگران انجام کاری شرم‌آور هستند.

3- بدن‌هایشان

تغییرات فیزیکی دوران نوجوانی باعث ناراحتی بسیاری از نوجوانان می‌شود. رشدکردن و یا به بلوغ رسیدن یا قبل از اکثر همسالان خود یا بعد از آنها، می‌تواند باعث شود که بچه‌ها احساس متفاوتی داشته باشند و از تعادل خارج شوند.

دکتر بابریک خاطرنشان می‌کند: «برای دختران، اگر در مراحل اولیه بلوغ  قرار داشته باشند، تأثیر منفی بیشتری بر آن ها خواهد گذاشت تا زمانی که به موقع یا حتی دیر رشد کرده باشند». او اضافه می‌کند که پسرها به قد حساس هستند؛ بنابراین اگر یک نوجوان ۱۵ساله هنوز بلوغ را طی نکرده باشد و به نظر برسد که ۱۲ساله است و همسالانش ۱۹ساله هستند، این می‌تواند تأثیر بسیار عمیقی بر عزت‌نفس و اعتمادبه‌نفس داشته باشد.

برخی از نوجوانان دچار نوعی اضطراب شدید به نام اختلال بدشکلی بدن می‌شوند و به‌قدری درگیر یک نقص فیزیکی (واقعی یا خیالی) می‌شوند که باعث ناراحتی شدید می‌شود و در عملکرد آنها اختلال ایجاد می‌کند.

علائم اضطراب در نوجوانان

علائم اضطراب در نوجوانان بسیار گسترده است، از کناره‌گیری و اجتناب تا تحریک‌پذیری و پرخاشگری. اضطراب اغلب نادیده گرفته می‌شود؛ زیرا نوجوانان در پنهان‌کردن افکار و احساسات خود خوب عمل می‌کنند. اما اینها برخی از رفتارهایی است که ممکن است نشانه‌ای از اضطراب یک نوجوان باشد:

• ترس‌ها و نگرانی‌های مکرر در مورد بخش‌های روتین زندگی روزمره
• تحریک‌پذیری
• مشکل در تمرکز
• خودآگاهی شدید یا حساسیت به انتقاد
• کناره‌گیری از فعالیت‌های اجتماعی
• اجتناب از موقعیت‌های سخت یا جدید
• شکایات مزمن در مورد معده درد یا سردرد
• افت نمرات یا امتناع و اجتناب از مدرسه
• اطمینان‌جویی مکرر
• مشکلات خواب
• مصرف مواد مخدر

درمان اضطراب در نوجوانان

ازبین‌بردن اضطراب به‌طورکلی هدف مطلوبی نیست. یافتن راه‌های کارآمد برای مدیریت و درمان اضطراب در نوجوانان و جلوگیری از تداخل آن با زندگی، مهارتی است که همه باید داشته باشند. اضطرابی که زندگی ذهنی شما یا نوجوان شما را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد یا فعالیت‌های عادی آن ها را محدود می‌کند، توجه جدی را می‌طلبد.

چه زمانی اضطراب نوجوانی نیاز به درمان دارد؟

مانند هر اختلال دیگری، اضطراب نوجوانی زمانی نیاز به درمان دارد که از طریق فراوانی یا شدت، یا هر دو، نگرانی در عملکرد اختلال آن ها ایجاد کند. اضطراب واکنش ناسازگار اجتناب از موقعیت‌های ناراحت‌کننده، محدودکردن تجربه و لذت‌بردن از زندگی است.

نگرانی‌ها می‌توانند زمان زیادی را در روز و شب صرف کنند، تمرکز را مختل کنند، از خواب جلوگیری کنند، و فقط درد و رنج همه‌جانبه را ایجاد کنند و مانند بسیاری دیگر از اختلالات سلامت روان، اضطراب منزوی‌کننده است و از تماسی که بااحساس تهدید فراگیر اضطراب مقابله می‌کند، ممانعت می‌کند.

اضطراب در نوجوانان، لذت‌بردن از زمان حال و از یافتن راه‌حلی برای هر مشکلی که منشأ نگرانی است باز می‌دارد. آزادکردن فضای ذهنی نوجوان برای شرکت در فعالیت‌هایی فوری که به‌احتمال زیاد باعث ایجاد شرایط برای رفع نگرانی و اضطراب می شود، یکی از اهداف اصلی درمان می باشد.

بااین‌حال، تعداد زیادی از مبتلایان از درمان اجتناب می‌کنند. آنها اغلب بسیاری از علائم فیزیکی اضطراب را با اثبات یک اختلال جسمی اشتباه می‌گیرند و به دنبال تشخیص چیزی هستند که معتقدند یک نقص پنهان است. یا ممکن است احساس کنند که به‌تنهایی می‌توانند نگرانی خود را کنترل کنند. در یک تحقیق، به‌سختی ۲۰ درصد از افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی به دنبال کمک حرفه‌ای بودند.

گزینه‌های درمانی برای اضطراب در نوجوانان چیست؟

همه بیماران باید در مورد ماهیت اختلال خود و عواملی که باعث آن می‌شود، آموزش ببینند. فراتر از این اطلاعات اولیه (آموزش روانی)، سه رویکرد، مبتنی بر شواهد برای اختلالات اضطرابی وجود دارد. اولین مورد، روان‌درمانی، رایج‌ترین درمان شناختی رفتاری است که برای اضطراب عمومی، اضطراب اجتماعی، و هراس مفید است، شرایط اضطرابی که اکثر بیماران برای آن به دنبال کمک بالینی هستند.

هدف روان‌درمانی ریشه‌کن‌کردن اضطراب نیست – که نه ممکن است و نه مطلوب – بلکه ابزارهایی برای آرام‌کردن برانگیختگی فیزیکی، اصلاح تحریفات شناختی و کاهش اجتناب از آنچه از آن می‌ترسید، فراهم می‌کند. بااین‌حال، درمان به زمان نیاز دارد و ناراحتی ناشی از اضطراب می‌تواند آن‌قدر حاد باشد که بسیاری از بیماران به دنبال تسکین فوری هستند.

معمولاً دارو به‌تنهایی یا همراه با روان‌درمانی تجویز می‌شود، اگرچه همه داروهایی که برای درمان اضطراب هم در نوجوانان و هم بزرگسالان استفاده می‌شوند تسکین فوری ندارند. رایج‌ترین داروهای تجویز شده، مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین، ممکن است چندین هفته طول بکشد تا اثر قابل‌توجهی داشته باشند. بنزودیازپین‌ها نیز به طور گسترده تجویز می‌شوند.

توجه: از مصرف هر گونه دارو بدون نظارت روانپزشک حتما و حتما خودداری کنید. این کار می تواند عواقب جبران ناپذیری را برای شما در پی داشته باشد.

رویکردهای به‌اصطلاح سبک زندگی، مانند رژیم‌های ورزشی، تکنیک‌های تنفس، و تمرین تمرکز حواس نیز رویکردهای مهمی برای اضطراب هستند که به‌عنوان اقدامات مستقل یا به‌عنوان مکمل‌های درمانی دیگر تجویز می‌شوند.

چگونه بفهمم کدام درمان اضطراب برای نوجوان من بهتر است؟

درمان اضطراب نوجوانی هم یک هنر و هم یک علم است، تا حد زیادی بستگی به این دارد که کدام یک از علائم اضطراب در هر فرد مبتلا برجسته‌ترین و نگران‌کننده‌تر است. در بسیاری از بیماران، اضطراب با افسردگی همراه است. به دلیل متغیرهای زیادی که پزشکان باید در تصمیم‌گیری در مورد دارو و اندازه‌گیری اثربخشی آن در هر فردی بسنجند، باید درجاتی از آزمون‌وخطا را انتظار داشت.

روانپزشکان بالینی که در درمان اختلالات اضطرابی بسیار باتجربه هستند، درک کلی دارند که کدام علائم و کدام دسته از علائم ممکن است به کدام دارو پاسخ دهند. بااین‌حال، در اغلب موارد، آزمایش یک یا چند عامل برای یافتن مؤثرترین یا ترکیبی از داروها و مؤثرترین دوز با کمترین یا قابل تحمل‌کردن عوارض جانبی لازم است.

بهترین راه برای کمک به نوجوانی که اضطراب دارد چیست؟

بیایید واضح بگوییم: گفتن “نگران نباش” هرگز برای کسی که مضطرب است که مغزش به‌سادگی نمی‌تواند نگرانی را خاموش کند مفید نیست. بهترین راه برای کمک به فردی که مضطرب است این است که او را برای درمان نزدیک درمانگر ببرید.  گام مهم دیگر حمایت از فعالیت بدنی منظم است. این یکی از مؤثرترین درمان‌ها برای اضطراب در نوجوانان است، اما شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد کسانی که اضطراب نوجوانی دارند بیش از دیگران بی‌تحرک هستند.

بهتر از یادآوری ورزش‌کردن به کسی این است که یک کت به او بدهید و او را برای پیاده‌روی بیرون ببرید. هم ورزش و هم همراهی اثرات مستقیم ضد اضطرابی دارند. تغییر منظره هم همین‌طور. حفظ ارتباط اجتماعی با فردی که مضطرب است حیاتی است.

کلام آخر

همه شواهد نشان می‌دهد که اختلالات اضطرابی یک سیر مزمن دارند. بااین‌حال، علائم به طور طبیعی در شدت نوسان دارند، و دوره‌هایی از عود و بهبودی، به‌ویژه در اختلال اضطراب فراگیر و اختلال هراس وجود دارد. ما در جوونه سعی داریم تا با همراهی شما در این مسیر دستی کمک‌کننده برای برخاستن و قدم برداشتن در زمین سلامت روان خود قدمی محکم و به‌دوراز شک و تردید بردارید.

در این مقاله در مورد اضطراب در نوجوانان، علائم اضطراب در نوجوانان و همچنین راه های درمانی اضطراب نوجوانی صحبت کردیم. اگر پاسخ سوالات خود را در این مقاله نیافتید می توانید با کارشناسان جوونه از طریق راه های ارتباطی در تماس باشید تا پاسخ سوالات خود را دریافت کنید. همچنین از طریق کامنت ها این مقاله نیز کارشناسان جوونه با شما در رتباط خواهند بود.

برای مطالعه بیشتر در مورد اضطراب در نوجوانان نیز می توانید به منابع زیر (انگلیسی زبان) مراجعه کنید:

Anxiety | Psychology Today

How Anxiety Affects Teenagers – Child Mind Institute

The Treatment of Anxiety | Psychology Today