شاخه:
هر آنچه درباره اختلال وسواس فکری باید بدانید(علائم، دلایل و روش های درمان)
شاخه:
آیا شما هم مدام دستانتون رو میشورید و احساس آلودگی و کثیفی میکیند؟ آیا همه چیز باید مرتب و سر جای خودش باشه در غیر این صورت اضطراب رو تجربه میکنید؟ ایا الگوهای تکراری برای خودتون دارید و دیگران از اینکه مدت زمان زیادی رو صرف انجام رفتارهای وسواسیتون میکنید به ستوه دراومدن؟ اختلال وسواس فکری یکی از شایع‌ترین اختلالات روانیه و تأثیر قابل توجهی بر کیفیت زندگی فرد داره. در این مقاله، به بررسی جزئیات این اختلال و نحوه مدیریت اون می‌پردازیم.
قبل از اینکه بخوایید نوع وسواستونو تشخیص بدید بهتره که اول با مفهوم وسواس فکری عملی بیشتر آشنا بشید و بدونید که انواع وسواس کدومه؟ در خیلی از موارد پیش اومده که افراد فقط وسواس رو وسواس تمیزی یا وسواس نظم در نظر می‌گیرن. در حالی که وسواس می‌تونه انواع متفاوتی داشته باشه که افراد باهاش آشنا نباشن.
اختلال وسواس فکری (OCD) چیست؟
وسواس فکری فکر، میل شدید یا تصور مکرر و مداوم هست که فرد به صورت ناخودآگاه و ناخواسته این فکر یا میل یا تصویر رو تجربه می‌کنه و احساس ناخوشایندی بهش دست میده. افراد تلاش می‌کنند که این وسواس فکری رو نادیده بگیرند یا تلاش می‌کنند که جلوی این افکار یا تصورات رو بگیرند و سعی می‌کنند با انجام دادن یک سری کارها یا فعالیت‌ها، اونها رو بی‌اثر بکنن.
به اعمال ذهنی یا بیرونی که فرد ازشون استفاده می‌کنه تا وسواس فکریش رو متوقف کنه یا بی‌اثر بکنه، وسواس عملی گفته میشه. پس وسواس عملی رفتار یا عمل ذهنی مکرری هستش که بر اساس یک سری مقررات خشک انجام میشه، به طوری که فرد احساس می‌کنه که مجبوره که این رفتار یا اعمال رو انجام بده تا جلوی افکار وسواسیشو بگیره.
معمولاً به این صورته که وسواس فکری و وسواس عملی با هم همایند میشن. فردی که مبتلا به اختلال وسواس فکری عملی باشه این افکار وسواسی یا وسواس‌های عملیشو اونقدر با شدت تجربه می‌کنه که منجر به نقص در عملکرد فعالیت‌های روزانش میشه. یعنی ابعاد زندگی فرد رو تحت تاثیر قرار میده و منجر به ناراحتی و مشکلات چشمگیری میشه و باعث میشه که توانایی کار کردن، داشتن زندگی خانوادگی یا اجتماعی رضایت بخش فرد رو تحت تاثیر قرار بده.
رایج‌ترین وسواس‌های عملی که افراد مبتلا به وسواس فکری عملی تجربه می‌کنند، عبارتند از: وسواس شستشو و نظافت، شمردن، نظم و منظم چیدن اشیا، وارسی کردن یا درخواست اطمینان خاطر خواستن. در ادامه با هر یک از این موارد آشنا میشیم.
انواع وسواس فکری و وسواس عملی
وسواس فکری پرخاشگرانه
در این نوع وسواس فکری فرد ترس از این داره که نکنه به خودش صدمه بزنه یا ترس از این داره که منجر به بروز اتفاقات وحشتناکی بشه. مثلاً ممکنه فرد مدام این تصور یا این فکر توی ذهنش بیاد که دیگری رو بخواد هل بده تا بخوره زمین یا کلمات رکیک به زبون بیاره یا بخواد دزدی کنه یا تصور اینکه یه چیزیو آتیش زده از مال دیگری به ذهنش بیاد.
این افکار و وسواس‌های فکری ناخودآگاه و ناخواسته ومداومه. وقتی که این وسواس فکری در فرد بالا میاد منجر به این میشه که اضطراب خیلی زیادی رو تجربه بکنه و در نتیجه برای کاهش اضطرابش دست به وسواس عملی بزنه.
وسواس فکری آلودگی
فرد در این نوع وسواس نگرانی‌هایی از مواد زائد یا ترشحات بدنش داره. گاهاً ممکنه که از مواد یا پسمانده‌های چسبناک احساس ناراحتی و انزجار بکنه. ناراحتی هایی که در این نوع وسواس رایجه اینه که فرد از ادرار، مدفوع یا حتی بزاق و ترشحات بدنش انزجار داشته باشه.
وسواس فکری جنسی
در این نوع وسواس فکری افکار، تصورات ذهنی یا تکانه‌های جنسی ممنوع یا منحرف مدام به ذهن فرد خطور پیدا می‌کنه و گاهاً ممکنه که نسبت به رفتار جنسی پرخاشگرانه با دیگران تصورات یا افکاری داشته باشه. مثلاً اینکه بخواد با همجنس خودش رابطه جنسی داشته باشه یا زنا با محارم داشته باشه یا بخواد توی رابطه جنسی خشن، دیگری رو آزار بده.
وسواس فکری ذخیره کردن یا پس انداز کردن
در این نوع وسواس فکری فرد تمایل خیلی زیادی داره به اینکه اشیایی که مورد نیازش نیست رو احتکار کنه و جمع آوری بکنه و نگه داره. ممکنه جعبه چیزایی که نیاز نداره یا پلاستیک چیزهایی که نیاز نداره یا حتی خیلی چیزهای بی‌ربطی که ممکنه که نیاز نداشته باشه و آشغال به حساب بیاد رو تو خونش نگه داره.
وسواس فکری مذهبی
در این نوع وسواس فکری فرد نگرانی و اضطراب خیلی زیادی رو درباره درست یا غلط بودن اصول اخلاقی تجربه می‌کنه. یعنی ممکنه که خیلی توی انجام آیین‌های مذهبی شک و تردید داشته باشه و وسواس به خرج بده. مثلاً اینکه داره وضو می‌گیره ۱۰ بار چک کنه که آیا درست وضو گرفت؟ نکنه که اشتباه وضو گرفته و مکرراً وضو گرفتن رو ادامه میده.
گاهی ممکنه که این نوع وسواس فکری مرتبط با توهین به مقدسات و کفرگویی خودشو نشون بده. به عنوان مثال فرد داره نماز می‌خونه ولی یک سری افکار، فحش‌ها و توهین‌هایی نسبت به مقدسات به طور ناخودآگاه در ذهنش جاری میشه و همراه با این اضطراب خیلی زیادی رو تجربه می‌کنه.
وسواس تقارن یا دقیق بودن
در وسواس تقارن فرد حتماً نیاز داره که همه اشیا در مکان مناسبی قرار گرفته باشند و تقارن میانشون برقرار باشه در غیر این صورت اضطراب زیاد و تجربه می‌کنه.
وسواس تمیزی یا شست و شو
فرد در وسواس تمیزی یک سری آداب تشریفاتی برای خودش قرار میده و نسبت به تمیزی و شستشو به شدت حساسه. به عنوان مثال حتماً باید ۵ بار دستشو بشوره تا احساس تمیزی بکنه. این نوع وسواس‌ها، تمیزی و شستشو رو در بر می‌گیره. مثل دوش گرفتن، حموم کردن، مسواک زدن، آرایش کردن، توالت رفتن و غیره .
وسواس عملی وارسی کردن
در این نوع وسواس فرد مدام نیاز داره که چک بکنه مواردی رو تا اطمینان خاطر حاصل بشه. به عنوان مثال اگه بخواد بیرون بره حتماً چندین بار باید قفل‌ها و اجاق گاز، وسایل برقی و غیره رو چک بکنه. وارسی کردن بهش این اطمینان خاطر رو میده که اتفاق وحشتناکی رخ نده که صدمه وارد بشه. همچنین افراد ممکنه که در حین چک کردن یا انجام یک کار نگران این باشند که نکنه اونو اشتباه انجام داده باشند یا اشتباهی نشده باشه.
وسواس عملی شمردن
تو این نوع وسواس فرد یک سری آدابی رو برای خودش تعیین می‌کنه. مثلاً اگه بخواد از در بیرون بره حتماً باید سه بار دستگیره در رو باز کنه ببنده و بعد خارج بشه. یا حتماً تا یک عدد خاصی بشماره و بعد بره بیرون.
وسواس عملی نظم یا چیدن
در این نوع وسواس همه چیز باید منظم مرتب باشه و سر جای خودش قرار داشته باشه در غیر این صورت فرد احساس اضطراب و تجربه می‌کنه. به عنوان مثال باید بالشش سر جای مشخصی باشه، وسایلش سر جای مشخصی و در یک سمت خاصی باشه و اجازه نمیده که دیگران بخوان بهش دست بزنن یا جاشو عوض کنن.
وسواس فکری جسمانی
در این نوع وسواس فرد نگرانی بیش از اندازه درباره اندام یا جنبه ظاهر بدنش داره مثل فوبی بد شکلی بدن.
عوامل زمینه ای و ایجاد‌کننده اختلال وسواس فکری
در ادامه برخی عوامل زمینه اختلال وسواس فکری شرح داده خواهند شد.
عوامل ژنتیکی
یکی از عوامل ایجاد‌کننده این اختلال، عوامل ژنتیکی هست. افرادی که به اختلال وسواس فکری دچار هستند، احتمالاً دارای ژن‌های خاصی هستند که احتمال بیمار شدن اونها رو بیشتر می‌کنه. همچنین، عوامل محیطی نیز می‌تونند نقش مهمی در ایجاد این اختلال داشته باشند. مثلاً، تجربه واقعیات ناخوشایند در زندگی مانند تجربه از دست دادن فردی نزدیک، می‌تواند باعث ایجاد وسواس در فرد بشه.
عوامل روانی
یکی دیگر از عوامل ایجاد‌کننده این اختلال، عوامل روانی هست. افرادی که به اختلال وسواس فکری دچار هستند، معمولاً دچار اضطراب و استرس شدید هستند و این عوامل می‌تونن سبب شدت وسواس در افراد بیمار بشن. همچنین، فشارهای روانی و اجتماعی نیز می‌تونند وسواس در فرد رو شدت ببخشند.
بیوشیمی مغز
از دلایل دیگر ایجاد‌کننده این اختلال، می‌توان به عوامل شیمیایی مغزی اشاره کرد. این عوامل می‌توانند به صورت طبیعی در بدن تولید شوند یا در اثر مصرف بعضی داروها ایجاد بشن. این عوامل باعث ایجاد وسواس در فرد میشن و زندگی اونو مختل خواهند کرد.
با توجه به اینکه اختلال وسواس فکری یکی از اختلالات روانی جدی است، لازم هست هرگونه نشانه‌ای که به این اختلال اشاره دارد، جدی گرفته بشه و در صورت نیاز به مشاوره پزشکی و روانشناسی مراجعه بشه.
تفاوت OCD و OCPD
در وسواس فکری عملی فرد افکار و تصاویر ناخوشایند و ناخودآگاهی به طور مداوم به ذهنش میاد و اضطراب زیادی همراه با اون تجربه می‌کنه. در نتیجه برای خنثی کردن و جلوگیری از این افکار یا تصاویر دست به رفتارها و اعمال ذهنی یا بیرونی می‌زنه که منجر به وسواس عملی میشه.
در حالی که فردی که مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی جبری هستش در دسته یکی از اختلال‌های شخصیت قرار داره و احساس ارزشمندیش رو بر حسب بارآور بودنش تعیین می‌کنه. درسته که این افراد به شدت کمالگرا هستند، بیش از اندازه اخلاقین و اصول خاص خودشونو در پیش بردن کارها دارند، به تمیزی و نظم اهمیت میدن ولی دستخوش وسواس‌های فکری و عملی نمی‌شن.
یعنی افکار یا تصاویری که ناخودآگاه و ناخواسته هست و مداومه که منجر به اضطراب میشه رو تجربه نمی‌کنند که بخوان رفتارهای خارج از کنترل داشته باشند تا بر اضطرابشون غلبه بکنند. افرادی که اختلال شخصیت وسواسی جبری دارند خشک هستند، توانایی در درک احساسات دیگرانو ندارند و روی نظم حساسن.
روش های موثر درمان وسواس فکری
اختلال وسواس فکری یکی از بیماریهای روانی است که به دلیل تکرار بیش از حد افکار وسواسی و اضطراب بیش از حدی که این افکار برای فرد ایجاد می کنند، شناخته شده است. این اختلال بر روی کیفیت زندگی فرد تأثیر می گذارد و در صورت عدم درمان، ممکن است به تدریج شدت یابد.
بنابراین، درمان وسواس فکری بسیار حیاتی است و برای داشتن یک راه حل موثر برای کنترل این اختلال، می توان از روش های مختلفی استفاده کرد. سه روش رایج درمان وسواس فکری عبارت اند از: درمان دارویی، درمان روانی، روش های شناختی-رفتاری.
درمان دارویی
یکی از روش های درمانی برای وسواس فکری، درمان دارویی است. این روش، با استفاده از داروهایی مانند آنتی دپرسانت ها و ضد اضطراب ها به کاهش نشانه های وسواس فکری کمک می کند. با این حال، باید توجه داشت که درمان دارویی تنها به تسکین نشانه های بیماری کمک می کند و نمی تواند علت اصلی آن را برطرف کند.
توجه: از مصرف هر گونه دارو بدون نظارت روانپزشک حتما و حتما خودداری کنید. این کار می تواند عواقب جبران ناپذیری را برای شما در پی داشته باشد.
روان درمانی
درمان وسواس فکری با استفاده از روش های تکمیلی مانند درمان های روانی نیز موثر است. این روش ها، با استفاده از مشاوره های روانی و درمان های روانی، به کاهش نشانه های وسواس فکری کمک می کنند و باعث بهبود روحیه و کیفیت زندگی فرد می شوند.
روش های شناختی-رفتاری
روش های شناختی-رفتاری نیز به عنوان یکی دیگر از روش های درمانی موثر برای وسواس فکری شناخته شده اند. این روش ها، شامل مداخله درمانی مبتنی بر شناخت و تغییر شیوه فکر کردن و رفتارهای نامناسب مرتبط با وسواس فکری می شوند. این روش ها باعث کاهش نشانه های بیماری می شوند و بهبود کیفیت زندگی فرد را تضمین می کنند.
راهکارهایی برای مدیریت و کنترل اختلال وسواس فکری
اختلال وسواس فکری در فرد مبتلا سبب فکرهای تکراری و نگران کننده‌ای میشود که ممکن است به شدت بر روی زندگی روزمره و کاری او تأثیر داشته باشد. برای مدیریت و کنترل این اختلال، باید از راهکارهای مختلفی استفاده کرد.
مراجعه به تراپیست
اولین راهکار برای مدیریت اختلال وسواس فکری، مراجعه به متخصصین روان‌شناس و روان‌پزشکان است. آن‌ها با تشخیص درست و درمان صحیح می‌توانند به شما کمک کنند تا از فکرهای تکراری و نگران‌کننده خود رهایی پیدا کنید. همچنین، روشهای روان‌درمانی مانند روان‌درمانی شناختی رفتاری (CBT) و روشهای دیگر نیز می‌توانند به شما در کنترل و مدیریت این اختلال کمک کنند.
اصلاح سبک زندگی
راهکار دوم برای مدیریت و کنترل اختلال وسواس فکری، تمرین ورزشی و تنفس عمیق است. ورزش و تمرینات بدنی به شما کمک می‌کنند تا از تنش‌های روزمره خود رهایی پیدا کنید و به آرامش و تعادل روحی برسید. همچنین، تمرین تنفس عمیق و مدیتیشن نیز به شما کمک می‌کند تا از فکرهای تکراری خود رهایی پیدا کنید.
استفاده از روشهای تکنولوژیکی
راهکار سوم برای مدیریت و کنترل اختلال وسواس فکری، استفاده از روشهای تکنولوژیکی است. برنامه‌های کاربردی و نرم‌افزارهایی که برای کنترل این اختلال طراحی شده‌اند، می‌توانند به شما در مدیریت فکرهای تکراری کمک کنند. همچنین، راهکارهای دیگری مانند تمرین مدیتیشن با استفاده از برنامه‌های کاربردی نیز می‌تواند به شما در کنترل و مدیریت این اختلال کمک کند.
در نهایت، برای مدیریت و کنترل اختلال وسواس فکری، باید به یاد داشت که این اختلال قابل درمان است و شما می‌توانید با استفاده از راهکارهای مناسب، از فکرهای تکراری و نگران کننده‌ی خود رهایی پیدا کنید. بهتر است همواره با متخصصین روان‌شناس و روان‌پزشکان مشورت کنید و درمان مناسب را انتخاب کنید.
کلام آخر
به‌طور خلاصه، اختلال وسواس فکری یکی از بیماریهای روانی است که برای تشخیص آن لازم است تا پزشک یا متخصص روانشناسی با فرد موردنظر ملاقات کند و علائم و نشانه‌های آن را بررسی کند. درمان‌های مختلفی برای این بیماری وجود دارد که شامل مشاوره‌های روانی، درمان‌های روانی و روشهای تکنولوژیکی می‌شوند.
از راهکارهای دیگر می‌توان به تمرین تنفس عمیق و مدیتیشن اشاره کرد که به شما کمک می‌کنند تا از فکرهای تکراری خود رهایی پیدا کنید. با استفاده از این روش‌ها، می‌توان به کاهش نشانه‌های وسواس فکری کمک کرد و باعث بهبود روحیه و کیفیت زندگی فرد شد. به‌طور کلی، شناخت دقیق از این بیماری و استفاده از راهکارهای موثر در کنترل وسواس فکری، می‌تواند بهبود چشمگیری در زندگی فرد داشته باشد.
برای مطالعه بیشتر می توانید به منابع زیر مراجعه کنید:
تازه ترین برگ های جوونه
تازه ترین برگ های جوونه
خیلی از شما وقتی واژه هیپنوتیزم یا هیپنوتیزم درمانی رو میشنوید ممکنه اینطور فکر کنید که فردی ساعتی رو جلو شما تکون میده و اونوقت یکسری اتفاقات میفته براتون. درحالی که این تصور درست نیست و اخیرا از هیپنوتیزم
امروزه در دنیایی زندگی میکنیم که داشتن ازدواج موفق و پایدار اهمیت بسزایی داره. خیلی از افراد با عشق ازدواج میکنن اما بعدش ممکنه دلسرد بشن از زندگی مشترکشون و اختلافها و... مانع این بشه که بخوان اوقات خوشی
گاهی در روابط عاطفی و جنسی، چالش‌ها و مسائلی به وجود می‌آید که ممکن است نتوانیم به تنهایی آن‌ها را حل کنیم. این مسائل می‌توانند از اضطراب‌ها و استرس‌های شخصی گرفته تا اختلافات در رابطه و نارضایتی‌های جنسی باشند.
بلوار میرداماد، خیابان شاه نظری، کوچه ابن سینا، پلاک ۲، فضای کار اشتراکی ماجرا
